تاریخچه شناسایی مولکولی پوتی ویروس ها

پوتی ویروس ها یکی از بزرگترین خانواده ویروس های گیاهی (Potyviridae) با بیشترین اهمیت اقتصادی هستند. پوتی ویروس ها دارای پیکره ی رشته ای، خمش پذیر و ساختار ژنومی آر.ان.ای تک رشته ای با قطبیت مثبت هستند و 183 گونه دارند. امروزه از سنجش های بیولوژیکی، سرولوژیکی و مولکولی برای غربالگری پوتی ویروس ها استفاده می شود. این مقاله کاربرد روش های مختلف مربوط به شناسایی پوتی ویروس هایی که در ایران و جهان باعث ایجاد آلودگی طیف وسیعی از گیاهان می شوند، مرور می شود. استفاده از آغازگرها به خصوص آغازگرهای دژنره نه تنها ردیابی سریع پوتی ویروس ها را تسهیل کرده بلکه توالی یابی قسمتی از ژنوم و تاکسونومی این ویروس ها را نیز امکان پذیر ساخته است. امروزه سیستم TaqMan توسعه یافته و می تواند تعداد نسخه های اولیه آر.ان.ای پوتی یروس ها را در گیاهان آلوده نسبت به گیاهان سالم نشان دهد. فناوری ترانسکریپتوم واکنش های پیچیده بین پروتئین های چندمنظوره ی پوتی ویروس ها و ارتباط آنها با پروتئین های میزبان را نشان می دهد. این روش در تشخیص پاسخ های مولکولی و فیزیولوژیکی گیاه آلوده به پوتی ویروس ها و همچنین تکامل و فیلوژنی آنها نقش دارد. فناوری کریسپر یکی از روش های موثر و جدید ویرایش هدفمند ژنوم است که در جهت ارتقای کیفیت و عملکرد گیاهان و ایجاد صفات جدید در آنها استفاده می شود. از این روش می توان برای تولید گیاهان مقاوم به پوتی ویروس ها استفاده کرد.