از نگاه به شرق تا مشارکت راهبردی با شرق در سیاست خارجی گام دوم انقلاب

گسترش تعاملات ایران و چین که در راستای اجرای سیاست‌های راهبردی رهبر معظم انقلاب و به‌ویژه توصیه‌های ایشان مبنی‌بر رعایت اصل «عزت، حکمت و مصلحت» در روابط خارجی در سند «بیانیه گام دوم انقلاب خطاب به ملت ایران» قابل تحلیل است، علاوه‌براینکه روزنه تنفسی برای ایران در مقابل تحریم‌های گاه‌وبیگاه غرب ایجاد خواهد کرد، قدرت مانور کشور در مقابل زیاده‌خواهی و سیاست‌های تهاجمی غرب را افزایش خواهد داد. در این زمینه، تغییر مواضع ناگهانی دولت جو بایدن درخصوص بازگشت به برجام و کوتاه آمدن از پیش‌شرط‌های مطرح‌شده درباره «برجام پلاس» بعد از انتشار خبر امضای سند مشارکت راهبردی ایران چین قابل تحلیل است.
علاوه‌براین، درصورت اجرایی شدن اهداف موردنظر این سند و گسترش احتمالی روابط تهران پکن در سطحی راهبردی، رفتار سیاست خارجی ایران نهادمند و قابل پیش‌بینی‌تر خواهد شد. درواقع، ارتقاء روابط دو کشور به سطحی راهبردی، الزاماتی را برای تهران در طراحی، تدوین و اجرای سیاست خارجی خود در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی به‌دنبال خواهد داشت و به‌ناچار باید ملاحظات و منافع ملی چین در این زمینه را درنظر بگیرد.
با توجه به ماهیت سیاست خارجی چین در منطقه می‌توان گفت امضای این سند از دیدگاه چینی آن، تلاشی برای بازگرداندن تعادل در روابط خارجی چین با تهران ازیک‌سو، و با کشورهای عرب حوزه جنوبی خلیج فارس ازسوی‌دیگر است؛ اما برای ج.ا.ایران این مهم باید مورد توجه قرار گیرد که حفظ و تامین منافع ملی کشور در گرو حفظ توازن در سیاست خارجی است. از این نظر، گسترش تعاملات با دیگر قطب‌های قدرت در سطح بین‌المللی مانند: هند، ژاپن و اتحادیه اروپا که مایل به ارتقاء تعاملات با تهران هستند باید در دستور کار سیاست خارجی قرار گیرد تا بتوان ضمن بهره‌گیری از گسترش تعاملات با چین، از وابستگی غیرمتوازن سیاسی اقتصادی کشور به آن جلوگیری کرد.