بازتاب نقش الگوی باغهای تاریخی شهر تبریز در قالی های باغی شمال غرب ایران

باغ ایرانی در شکل دهی به فرم، معنا، مضمون و محتوای بسیاری از آثار هنری از جمله هنر فرش بافی نقشی تعیین کننده دارد. چگونگی تاثیر فرم این باغ ها بر نظام آرایش نگاره ها و ترکیب بندی هندسی قالی های طرح باغی به عنوان ضرورت مطالعه مطرح می شود. این تحقیق درصدد است تا میزان پیوستگی و اقتباس از الگوی طراحی باغ های تاریخی شهر تبریز را در قالی های طرح باغی مربوط به قرن های 11 و 12 ه.ق. شمال غرب ایران مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از روش مقایسه تطبیقی و تحلیل موردی، سه باغ تاریخی شهر تبریز شامل باغ های صاحب آباد، شمال و ایل گلی و هفت قالی طرح باغی مربوط به قرن 11 و 12 ه.ق. شمال غرب ایران انتخاب شد. نقشه باغ ها و طرح فرش ها، از اسناد تاریخی و مستندات (منابع) کتابخانه ای به دست آمده است. سپس بر اساس ویژگی های کالبدی- ساختاری باغ های ایرانی از جمله خصوصیات جغرافیایی- محیطی، عناصر فضایی- کالبدی، عناصر طبیعی، فرم- هندسه و اصول طراحی- زیبایی شناختی، میزان نمود و بازتاب نظام هندسی و عناصر باغ های تاریخی مورد مطالعه در قالی های طرح باغی مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق بیانگر وجود عناصر و ویژگی های مشترک طراحی هم چون استفاده از الگوی چهارباغ، هندسه مستطیلی، استفاده از خطوط مستقیم، تاکید بر محور اصلی از طریق جوی آب، مرکزیت کوشک و حوض، حصار و باغچه ها، درختان و بوته های تزیینی، تقارن، ریتم، سلسله مراتب فضایی- عملکردی و استقلال- تنوع فضاها می باشد. بنابراین طرح و ساختار کلی فرش های طرح باغی شمال غرب ایران با ساختار کلی باغ های صاحب آباد، شمال و ایل گلی هماهنگی دارد. بیش ترین تاثیر از نظر الگوی طراحی بر فرش های باغی شمال غرب ایران، به ترتیب مربوط به باغ های صاحب آباد، شمال و ایل گلی است.