سنتزپژوهی عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی: ارائه یک الگو

پیشینه و اهداف:

 کاربرد تکنولوژی های آموزشی در فرایندهای یاددهی - یادگیری به یک موضوع مهم در حوزه آموزش در سراسر جهان تبدیل شده است. با توجه به آمار و ارقام اعلام شده، این امر با سرعت و به طور وسیعی در حال گسترش است. یادگیری الکترونیکی به عنوان بارزترین کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات، وجهی جدید به منشور آموزش در سطح پایه و عالی افزوده است و جهت تسهیل فعالیت های یاددهی - یادگیری، استفاده از منابع آنلاین به طور موفقیت آمیزی با آموزش ترکیب شده است. از همین روست که در سال های اخیر سازمان ها، دانشگاه ها و شرکت های متعددی به ارایه دوره های یادگیری الکترونیکی روی آورده اند. یادگیری الکترونیکی عبارت است از مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روش های آموزشی شامل آموزش مبتنی بر رایانه، آموزش مبتنی بر وب، کلاس های درسی مجازی و... است هدف پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی جامع عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی جهت ارایه یگ الگوی جامع برای موفقیت یادگیری الکترونیکی می باشد.

روش ها:

 رویکرد پژوهش کیفی و روش آن، سنتزپژوهی است. جامعه پژوهش، کلیه مقالاتی هستند (85 مقاله) که از سال 2007 تا 2017 در مورد عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی در مجلات معتبر و با کلمات کلیدی مشخص، یافت شده اند. نمونه پژوهش شامل 41 مقاله است که این تعداد براساس اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شدند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شدند.

با تجزیه و تحلیل داده ها، عوامل کلیدی موفقیت یادگیری االکترونیکی در 3 بعد، 8 عامل و 52 مقوله شامل بعد ساختاری (عوامل سازمانی، پشتیبانی، کیفیت سیستم، محتوایی، و آموزشی)؛ بعد رفتاری (یادگیرنده، یاددهنده)؛ و محیطی (فناوری) طبقه بندی شدند. نتایج تحلیل داده ها منجر به شناسایی عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی به صورت یک الگو گردید.

در این پژوهش تلاش شد تا ضمن تحلیل اسناد و مطالعات صورت گرفته در زمینه عوامل کلیدی موفقیت یادگیری الکترونیکی و شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در یادگیری الکترونیکی، یک الگو برای موفقیت یادگیری الکترونیکی ارایه شود. همچنان که نتایج تحلیل ها نشان می دهد، عوامل موفقیت یادگیری الکترونیکی شامل سه بعد ساختاری (مشتمل بر عوامل: سازمانی، آموزشی، محتوایی، پشتیبانی، و کیفیت سیستم)؛ بعد محتوایی یا رفتاری (مشتمل بر عوامل: یادگیرنده و یاددهنده)؛ و بعد زمینه ای یا محیطی (مشتمل بر عامل: فناوری) می باشد. با نگاهی کل نگر می توان گفت که بررسی و ملاحظه کلیه عوامل موفقیت یادگیری الکترونیکی، جهت رشد و پیشرفت آن ضروری است. همچنین بیشتر پژوهش های مطالعه شده بر اهمیت بعد ساختاری در موفقیت یادگیری الکترونیکی تاکید داشته اند، هر چند بعد رفتاری و زمینه ای نیز از ملزومات موفقیت یادگیری الکترونیکی هستند. بنابراین، مراکز یادگیری الکترونیکی نیز باید سعی کنند تا عواملی که ممکن است بر موفقیت آن ها تاثیر می گذارند را شناسایی کنند و با توجه به این عوامل، موفقیت در یادگیری الکترونیکی را تضمین کنند، که یافته های این پژوهش تا حدودی می تواند مراکز یادگیری الکترونیکی را از این عوامل آگاه سازد.