فراتحلیل اثربخشی آموزش های از راه دور در فعالیت های یاددهی-یادگیری آموزش عالی

پیشینه و اهداف :

آموزش عالی در طول دو دهه گذشته با چالش ها و مسایل بسیاری مواجه بوده است که از میان آنها می توان به این موارد اشاره کرد: ناتوانی در تولید دانش نظری و مصرف دانش های بنیادی و نظری تولید شده در سایر کشور های جهان، کاربردی نبودن آموزش های دانشگاهی، فقدان رابطه نامناسب بین دانشگاه و سایر بخش های اجتماعی، بی توجهی به کارکرد های پژوهش و ارایه خدمات در دانشگاه ها، مشکل تعدد مراکز تصمیم گیری و وجود متولیان متعدد از یک طرف و رشد فزاینده دانشجویان و متقاضیان ورود به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، گسترش کمی نظام آموزش عالی بدون توجه به ظرفیت های موجود و توان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه برای پذیرش دانش آموختگان دانشگاهی، کاهش منابع مالی و فشار از سوی جامعه برای مسوولیت پذیری و پاسخ گویی؛ بنابراین نظام آموزش عالی برای مقابله با این چالش ها، نیاز به حفظ و ارتقای کیفیت در آموزش عالی دارد. برای موفقیت در این امر، تمامی کارکرد های آموزش عالی به طور عام باید به طور جامع مورد توجه قرار گیرد. در این راستا یکی از تدابیری که آموزش عالی در جهت پاسخ به مسایل خود اندیشه کرد آموزش بر اساس فناوری ها، از جمله آموزش های از راه دور (Distance Education & Distance- Learning) بوده است. باتوجه به تناقض در یافته های اثربخشی روش های آموزش از راه دور، پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل اثربخشی آموزش های از راه دور در آموزش عالی انجام گرفت.

روش ها :

 روش پژوهش حاضر براساس روش های تحلیل ثانویه و از نوع فراتحلیل و جامعه آماری آن شامل کلیه پژوهش هایی است که در ارتباط با اثربخشی انواع آموزش های از راه دور در آموزش عالی در داخل کشور به روش نیمه تجربی انجام شده که از شیوه تمام سرشماری جهت نمونه گیری استفاده شد و بر اساس ملاک های ورود و خروج 79 پژوهش به عنوان حجم نمونه شناسایی و محاسبه شد. جهت جمع آوری اطلاعات از فرم کاربرگ طراحی شده توسط محقق در سه بخش اطلاعات کتاب شناختی، اطلاعات روش شناختی و یافته ها استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص اندازه اثر و آزمون همگنی با استفاده از نرم افزار آماری CMA ویرایش دوم انجام گرفت.

یافته ها نشان داد تمام روش های آموزش از راه دور در آموزش عالی کشور اثربخش بوده است اما این اثربخشی در حد متوسط بوده است (526.0ES=، 01.0p <) که باتوجه به جدول سطح زیرمنحنی بهنجار میانگین اجرای روش های آموزش های از راه دور 69 درصد اثربخش تر از روش های سنتی و حضوری است. همچنین فرارگرسیون تاثیر سال بر نتایج پژوهش نشان داد که با یک واحد افزایش در اجرای روش های آموزش از راه دور.07به اندازه اثر، اثربخشی این روش ها افزوده می شود، به عبارت دیگر اجرای روش های آموزش از راه دور در آموزش عالی با گذشت زمان اثربخش تر می شود.

باتوجه به اینکه بررسی متغیرهای تعدیل کننده جزء هدف های این پژوهش نبوده است لذا توصیه می شود در پژوهش های بعدی تاثیر این مولفه ها بر نتایج کار نیز مورد بررسی قرار گیرد تا سهم تاثیرگذاری این مولفه ها جهت تببین و کنترل بر نتایج کار مشخص شود.