کاربرد نظریه فازی در ارزشیابی دروس مهارتی: تولید چندرسانه ای آموزشی

پیشینه و اهداف :

برای ترغیب یادگیرندگان به یادگیری باید نیازهای آنان به امنیت، تعلق و احترام ارضا شود و تشویق شوند که به انتخاب های شناختی و رشدی خود دست بزنند. از جهات مختلف، تنها روش موثر برای رسیدن به این هدف تنظیم آموزشی است که در آن همه یادگیرندگان تا حدی احساس موفقیت کنند. این احساس موفقیت به ایجاد سطح واقع گرایانه ای از توقع می انجامد؛ احساس موفقیت نیاز مبرم به پیشرفت را تشویق می کند و موفقیت را برای پیشرفت آتی آماده می کند. هر روشی از رتبه بندی که یادگیرندگان را به احساس شکست برساند غیرمنطقی و مخرب می باشد و به انگیزه آنان در پیشرفت تحصیلی آسیب می رساند. به این ترتیب نوعی ارزشیابی نیاز است که بتواند با حفظ انگیزه نسبت به آگاهی دهی نقاط ضعف وقوت یادگیرنده بدون اعمال نظر شخصی کمک دهنده باشد. یکی از کاربردهای منطق فازی در ارزشیابی عملکردهای آموزشی است. گسترش مجموعه های فازی، موجب تعمیم کاربردهای آن به عرصه سایر علوم و فنون شده است به نحوی که امروزه در زمینه های کنترل، پردازش تصویر، پزشکی، مطالعات اجتماعی و اقتصادی و هوش در رشته های مختلف کاربردهای وسیعی پیداکرده است. نیاز به سیستم هایی از سنجش و ارزشیابی که بتواند علاوه بر بعد شناختی ابعاد دیگر رشد را موردتوجه قرار دهد یکی از چالش های مطرح در آموزش بوده است.

این مقاله با استفاده از معیارهای منطق فازی به ارزشیابی عملکرد درس تولید چندرسانه ای پرداخته و با استفاده از نرم افزار مطلب برای یک گروه 30 نفره از دانشجویان دختر که به صورت تصادفی از میان دانشجویانی که واحد مذکور را برای ترم ششم تحصیلی در دانشگاه علامه طباطبایی اتخاذ نموده بودند (50 نفر) پیاده سازی شد. نتایج حاصل با روش نمره گذاری معمول با آزمون پیرسون همبستگی داشت (78) که حاکی از قوت اعتبار ساختاری در روش فازی بود.

نتایج نشان داد متغیرهای کیفی موثر در تولید چندرسانه ای (موضوع، طراحی پیام ، طراحی آموزشی و مهارت تولید) با استفاده از امکانات روش فازی قابل ارزشیابی است. بنابراین با توجه به ضرورت تقویت مهارت های عملی و کاربردی دانش آموزان در زندگی واقعی می توان در آموزش و ارزشیابی از قابلیت سیستم فازی استفاده کرد به طوری که جنبه های دیگر رشد یادگیرندگان چون بعد عاطفی، خلاقیت و یا مهارت های تولید ازنظر دور نماند.

پیشنهاد می شود در ارزشیابی دیگر دروس عملی چون طراحی محیط های یادگیری، آموزش مبتنی بر وب و دیگر مهارت های مورد نیاز دانشجو معلمان این روش بکار گرفته شود. مخصوصا در محیط های که تاکید بر یادگیرنده محوری است و دانشجو باید از نقاط ضعف و قوت روند یادگیری خود آگاهی یابد. همچنین بستری فراهم می سازد تا با توافق یادگیرندگان با توجه به تحلیل ویژگی و نیاز آنها قوانین ارزشیابی را تعریف کرد. به این ترتیب با حفظ انگیزه می توان به تداوم یادگیری امیدوار بود.