پهنه بندی سیلاب با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS در رودخانه سرباز استان سیستان و بلوچستان

سیلاب هر ساله باعث تخریب ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع و خسارات مالی و جانی فراوانی می شود. یکی از عوامل موثر در بروز سیلاب ها توسعه شهرنشینی در اطراف رودخانه ها می باشد. در اثر تغییرات اقلیمی، طی دهه های اخیر، استان سیستان و بلوچستان با آب و هوای گرم و خشک، مستعد وقوع پدیده سیل بوده است. هدف از پژوهش حاضر، پهنه بندی سیلاب حوزه آبخیز سرباز با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS می باشد. برای انجام پژوهش، ابتدا با توجه به تصاویر ماهواره ای، نقشه کاربری اراضی و شماره منحنی رواناب، مدل SCS منطقه تعیین شد. در ادامه، دبی سیلاب حوضه با دوره بازگشت های 10، 25، 50 و 100 ساله با استفاده از مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS شبیه سازی شد. نتایج شبیه سازی به ترتیب منجر به وقوع دبی های اوج سیلاب با میزان 3376.8، 4563.7، 5462.4 و 6359.3 متر مکعب بر ثانیه برای دوره بازگشت های 10، 25، 50 و 100 ساله در حوضه مورد مطالعه شد. به منظور ارزیابی کارایی مدل در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی از شاخص های ارزیابی نش-ساتکلیف و مجذور میانگین مربعات خطا استفاده شد که نتایج آن ها حاکی از کارایی مطلوب مدل است. در ادامه، نقشه پهنه بندی سیلاب حوزه آبخیز سرباز محدوده شهر راسک با دوره بازگشت های مورد نظر با کمک مدل هیدرولیکی HEC-RAS تهیه شد. نتایج نشان داد که با دوره بازگشت های 10، 25، 50 و 100 ساله به ترتیب 366.86، 397.12، 449.95 و 580.78 هکتار مساحت پهنه سیلاب حوزه آبخیز سرباز محدوده شهر راسک افزایش می یابد.