اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد پوترسین و کودهای زیستی بر دوره پر شدن دانه، محتوای کلروفیل و عملکرد گندم

به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد پوترسین و کودهای زیستی بر دوره پر شدن دانه، محتوای کلروفیل و عملکرد گندم، آزمایش فاکتوریلی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در 50% مرحله سنبله دهی و قطع آبیاری در 50% مرحله آبستنی (چکمه ای شدن) به ترتیب به عنوان محدودیت ملایم و شدید آبی) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کودهای زیستی به عنوان شاهد، کاربرد میکوریز (Glomus Intraradices)، کاربرد توام سودوموناس (Psedomunas Putida Strain 186) و فلاوباکتریوم (Flavobacterim Spp)، کاربرد توام میکوریز با سودوموناس و فلاوباکتریوم) و محلول پاشی پوترسین در سه سطح (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، کاربرد 5/0 و یک میلی مولار) بودند. از مدل دو تکه ای برای کمی سازی مولفه های پر شدن دانه استفاده شد. مقایسه میانگین ها نشان داد حداکثر وزن دانه (0641/0 گرم)، سرعت پر شدن دانه (28/2 میلی گرم در روز)، طول دوره (7/39 روز) و دوره موثر پر شدن دانه (14/28 روز) در ترکیب تیماریآبیاری کامل با کاربرد توام میکوریز با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلول پاشی یک میلی مولار پوترسین و حداقل مقادیر این صفات (به ترتیب 0361/0 گرم، 6/1 میلی گرم در روز، 15/33 و 57/22 روز) در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی پوتریسین به دست آمد که از افزایش به ترتیب 56/77، 5/42، 76/19 و 68/24 درصدی در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و پوترسین در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی برخوردار بودند. آبیاری کامل با کاربرد توام میکوریز با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلول پاشی یک میلی مولار پوترسین، حجم و وزن خشک ریشه را به ترتیب 37/124 و 47/123 درصد افزایش داد. عملکرد دانه در قطع آبیاری در مرحله آبستنی و ظهور سنبله نسبت به آبیاری کامل کاهش یافت. بیش ترین عملکرد (68/682 گرم در مترمربع) در آبیاری کامل، کاربرد توام سودموناس و فلاوباکتریوم (42/686 گرم در مترمربع) و محلول پاشی یک میلی مولار پوترسین (02/618 گرم در مترمربع) به دست آمد. بر اساس نتایج این بررسی، به نظر می رسد کاربرد کودهای زیستی و پوتریسین می تواند به دلیل بهبود صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی، عملکرد دانه ی گندم را تحت شرایط محدودیت آبی در مراحل زایشی افزایش دهد.