تاثیر کاربرد اپی‎براسینولید بر تخصیص مواد فتوسنتزی، مقاومت به خشکی و عملکرد دانه دو ژنوتیپ لوبیا چیتی (.Phaseolus vulgaris L)

به منظور بررسی تاثیر کاربرد اپی‎براسینولید بر تخصیص مواد فتوسنتزی لوبیا، پژوهشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1395-1394 اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرت‎های اصلی و ژنوتیپ‎های لوبیا (رقم کوشا و ژنوتیپ COS16) و غلظت‎های مختلف اپی براسینولید (عدم کاربرد هورمون یا شاهد، 2، 4 و 6 میکرومولار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار گرفتند. در مرحله گل دهی، تنش خشکی اعمال (قطع آبیاری تا رسیدن پتانسیل آب خاک به 5/1- مگاپاسکال) و بوته های لوبیا با اپی براسینولید محلول پاشی شد و سپس آبیاری مجدد صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثر اصلی تنش خشکی و نیز هورمون پاشی بر محتوای نسبی آب برگ، میزان پرولین، میزان مالون دی آلدهید، وزن خشک برگ، ساقه، غلاف و کل و عملکرد دانه معنی دار بود. هم چنین، اثر متقابل تنش خشکی در ژنوتیپ ها بر عملکرد دانه معنی دار بود. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار وزن خشک برگ، ساقه، غلاف و عملکرد دانه شد و گیاه در شرایط تنش خشکی، مواد فتوسنتزی کمتری را به برگ و ساقه و مواد فتوسنتزی بیشتری را به غلاف، اختصاص داد. بالاترین عملکرد دانه در رقم کوشا در شرایط آبیاری مطلوب (با میانگین 45/3025 کیلوگرم بر هکتار) و پایین ترین میزان این صفت در ژنوتیپCOS16  در شرایط تنش خشکی (با میانگین 89/980 کیلوگرم بر هکتار) مشاهده گردید. کاربرد اپی براسینولید باعث افزایش وزن خشک برگ، ساقه، غلاف و عملکرد دانه در مقایسه با شاهد شد. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد 2 میکرومولار اپی براسینولید (با میانگین 2/2068 کیلوگرم بر هکتار) حاصل شد و کاربرد این غلظت، عملکرد دانه را به میزان 07/46 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. همچنین، کاربرد اپی‎براسینولید با کاهش در میزان مالون دی‎آلدهید و افزایش در محتوای نسبی آب برگ و میزان پرولین باعث افزایش مقاومت به تنش خشکی شد. بنابراین، کاربرد اپی براسینولید را به‏عنوان راهکاری جهت افزایش عملکرد دانه لوبیا و افزایش مقاومت به خشکی این گیاه می توان پیشنهاد نمود.