تغییرات مکانی مقاومت فروروی و برشی خاک و اثر نوع کاربری و واحد فیزیوگرافی بر آن ها

بررسی تغییرپذیری مکانی مقاومت های فروروی و برشی از اهمیت ویژه ای برای مدیریت و بهبود باروری خاک های کشاورزی در راستای تولید پایدار برخوردار است. این پژوهش با اهداف بررسی تاثیر نوع کاربری اراضی و واحدهای فیزیوگرافی بر مقاومت فروروی وبرشی خاک و تغییرپذیری مکانی این ویژگی ها در خاک های دشت لپویی استان فارس انجام شد. اندازه گیری مقاومت فروروی و برشی با دستگاه های نفوذسنج دستی و برش پره ای در 130 نقطه مشاهداتی از لایه سطحی (0 تا 30 سانتی متری) خاک در سه واحد فیزیوگرافی (تپه، دشت دامنه ای و دشت) و دو کاربری اراضی (کشت آبی و مرتع) موجود در منطقه انجام شد. برای بررسی تغییرپذیری ویژگی های مورد مطالعه از سه تخمینگر کوکریجینگ، کریجینگ معمولی و وزن دهی معکوس فاصله استفاده شد. مشتقات اولیه و ثانویه مدل رقومی ارتفاع نیز به عنوان متغیرهای کمکی برای پیش بینی متغیر اصلی به و سیله تخمینگر کوکریجینگ استفاده شدند. نتایج همبستگی خطی رابطه معکوسی بین مقاومت برشی با مقاومت فروروی و پارامترهای مربوط به ارتفاع نشان داد. به نحوی که رابطه معکوس و معنی داری بین مقاومت برشی و مقاومت فروروی در واحدهای فیزیوگرافی دشت دامنه ای، دشت رسوبی و تپه مشاهده شد. رابطه مذکور بین دو ویژگی در کاربری زراعت آبی و مرتع نیز مشاهده شد. روش کوکریجینگ برای براورد مقاومت برشی و فروروی بر اساس آماره ضریب تبیین (R2) با مقادیر 55/0 و 38/0 عملکرد مناسب تری داشت. به طورکلی روش های زمین آماری از دقت متوسطی در پیش بینی مقاومت فروروی وبرشی خاک برخوردار بودند. بنابراین پیشنهاد می شود در مطالعات آتی به بررسی عملکرد سایر رویکردهای مدل سازی خطی و غیرخطی (توابع انتقالی) برای پیش بینی این دو ویژگی خاک پرداخته شود.