بررسی و تهیه نقشه بیابان‏زایی بر اساس مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان‏زایی(IMDPA) با تاکید بر دو معیار خاک و پوشش گیاهی (مطالعه موردی: فاریاب-استان کرمان)

با توجه به مفهوم بیابان‏زایی که عبارت است از تخریب اراضی در نواحی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب خشک ناشی از عوامل متعددی چون تغییرات اقلیمی و فعالیت‏های انسانی، این پدیده مدت‏هاست که یک مشکل جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در بسیاری از کشور های شناخته شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی بیابان زایی شهرستان فاریاب در جنوب استان کرمان با استفاده از روش ایرانی IMDPA می باشد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی شدت بیابان‏زایی اراضی حوزه فاریاب در مناطق خشک جنوب استان کرمان با تاکید بر معیارهای خاک و پوشش گیاهی با استفاده از مدل ایرانی بیابان‏زایی صورت گرفت. با استفاده از این مدل امتیازات هر شاخص در معیار مربوطه مشخص و ارزش هر معیار با محاسبه میانگین هندسی امتیاز شاخص‏های آن مشخص گردید و پس از آن هر یک از معیارها به صورت لایه‏های اطلاعاتی وارد ArcGIS 9.3 شدند. با روی هم گذاری و تلفیق لایه‏های رستری معیارهای مذکور و محاسبه میانگین هندسی معیارها به کمک فرمول 2/1(VQI*SQI)DM= و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از مدل IMDPA نقشه شدت بیابان‏زایی منطقه بدست آمد.

یافته ‏ها:

 نتایج نشان می‏دهد از سطح زمین‏های منطقه به ترتیب 53/14 درصد در کلاس کم یا ناچیز، 69/33 درصد در کلاس متوسط و 78/51 درصد در کلاس شدید بیابان‏زایی است. همچنین نتایج نشان داد شاخص تجدید حیات از معیار پوشش گیاهی با ارزش عددی 82/3 بیش‏ترین تاثیر را در بیابان‏زایی منطقه داشته است.

بحث و نتیجه گیری:

 با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق که حاکی بر اهمیت پوشش گیاهی در بیابان‏زایی است پیشنهاد می‏شود در اسرع وقت تحقیقی عمیق‏تر نسبت به تعیین روش‏های مناسب اصلاح و احیاء مراتع منطقه از سوی ادارات منابع طبیعی اقدام گردد. در صورت عدم توجه مسوولین امر حدود 50 درصد دیگر (کلاس بیابان‏زایی متوسط و کم منطقه) در معرض نابودی شدید قرار خواهد گرفت که این مهم باعث صدمه به سایر عناصر اکوسیستم از جمله حیات وحش و غیره منجر خواهد شد.