شناخت پیامدهای معرفت شناختی مفهوم حکومت مندی در جغرافیای فرهنگی

مفهوم حکومت مندی که نخستین بار توسط میشل فوکو در سال 1978 مطرح شد؛ مشتمل بر مطاله تکنیک ها، فرآیند ها و رویکردهایی است که در چارچوب آن دولت ها کلیه ابعاد زیست شهروندان را کنترل می نمایند. در چارچوب این دیدگاه می توان ابعاد فضایی فرهنگ و روابط اجتماعی موجود را پیامد عملکرد حاکمیت سیاسی-تاریخی در مقطعی مشخص از تاریخ و در قالب گفتمان سیاسی-اجتماعی قلمداد نمود. صورت بندی این مفهوم در علوم انسانی و اجتماعی و از جمله جغرافیای فرهنگی دارای پیامدهای معرفت شناختی است که موجب تحول جایگاه جغرافیای فرهنگی در بین شاخه های دیگر جغرافیای انسانی شده است. در این مقاله کوشش شد با اتکا به روش تفسیری و با استفاده از مضمون نظری حکومت مندی گفتمانی؛ پیامدهای معرفت شناختی صورت بندی این مفهوم در جغرافیای فرهنگی واکاوی شود.

یافته های تحقیق بیانگر آن است که حکومت مندی، تبارشناسی را به ابزار مهم در شناخت نمادهای و فرآیندهای جغرافیای فرهنگی تبدیل می نماید. این در حالی است که تبارشناسی قدرت سیاسی بدون توجه به دیرینه شناسی اقتصاد سیاسی امکان ناپذیر است و از آنجایی که در چارچوب مفهوم حکومت مندی، انقطاع و عدم پیوستگی جزء ماهیت اقتصاد سیاسی قرار دارد، معرفت شناسی جغرافیای فرهنگی به سوی نسبیت گرایی سوق می یابد. بر این مبنا، هیچ یک از اوصاف ذاتیت، ضروریت، کلیت و ابدیت که در ماهیت قوانین طبیعی وجود دارد و ادراکات حقیقی که بدان متصف می شود، در مورد اعتباریات جغرافیای فرهنگی مصداق ندارند. ضمن اینکه شناخت فرآیند ها و نمادهای آرمانی نیز که به دنبال جایگزینی با فرهنگ موجود است مورد اهمیت واقع می شود. از این رو، در جغرافیای فرهنگی، متاثر از حکومت مندی، اهمیت بالایی برای مطالعه طبقات زیرسلطه و در حاشیه قدرت در نظر گرفته می شود.