مطالعه مروری از کاربردها و روش های آینده نگاری در سیاست گذاری سلامت: تجارب بین المللی و اقتضائات ملی

اهمیت زمینه های مرتبط با حوزه سلامت به عنوان دغدغه اصلی صاحب نظران، سیاست گذاران و متولیان نظام سلامت بر کسی پوشیده نیست. فقدان رویکرد آینده نگرانه در سیاست گذاری و برنامه ریزی سلامت کشور، احتمال ظهور مشکلات سیستمی و تبعات هزینه ای را افزایش می دهد. آینده پژوهی در سلامت با مطالعه، تحقیق و بررسی نظام مند معطوف به زمان آینده، عوامل کلیدی و محیط درون و برون سیستمی را شناسایی کرده و با اتکا به فهم ظرفیت های آتی، کمک شایانی در امر تصمیم گیری می نماید.

در این مقاله نویسندگان با مرور طرح های داخلی و خارجی آینده پژوهی در سلامت و توسعه تحقیقاتی پیرامون آن، مهم ترین و رایج ترین روش های آینده اندیشی در حوزه سلامت را استخراج کرده و با استفاده از منطق ریخت شناسی، نتایجی در خصوص حوزه های کاربری آن ها گردآوری کرده اند. با توجه به نیاز سیاست مداران و تصمیم گیران عرصه سلامت کشور، در این مقاله اجمالا مصادیق کاربردی و نحوه کاربست روش های اصلی آینده پژوهی در حوزه سلامت عرضه شده و بر اساس آن ها و مصاحبه های خبرگانی و پنل کارشناسی، مقایسه صورت گرفته است. به کمک مطالعات مروری و تطبیقی، امکان مقایسه و تشخیص نقاط قوت و ضعف هر روش به دست آمده است و نتایج آن در جدولی ارایه شده است.

یافته ها و نتیجه گیری:

 کاربست روش های آینده پژوهی در نظام سلامت ملی ایران می تواند به منزله سیستم هشداردهنده ای برای آگاهی از فرصت ها و تهدیدات پیش از بحران، یا مطالعات پشتیبان و تصمیم یار نظام سلامت به حساب آید. اگر فهم و تسلطی بر نحوه و شرایط پیاده سازی تکنیک ها به وجود آید، آنگاه می توان به مزیت آینده نگری در نظام سلامت امیدوار بود و زمینه ای برای جایگزین ساختن رویکرد پیشگیرانه به جای واکنش گری در سیاست های سلامت کشور ایجاد نمود.