بهره برداری از مخزن سد گلستان در شرایط تغییراقلیم با استفاده از الگوریتم بهینه سازی چندهدفه نهنگ بهبودیافته

میزان رواناب ورودی به مخازن سدها به طور مستمر تحت تاثیر پارامترهای اقلیمی بوده که این مهم نیز به نوعی متاثر از پدیده تغییراقلیم است. در این پژوهش، با استفاده از مدل ریزمقیاس نمایی آماری SDSM4.2، پارامترهای تغییراقلیم براساس مدل اقلیمی CANESM2 به دست آمد. سپس شبیه سازی فرآیند بارش-رواناب توسط مدل ANFIS با ساختار سوگنو و خوشه بندی تفاضلی در ورودی مخزن سدگلستان در شرایط تغییراقلیم صورت گرفت و در نهایت از الگوریتم بهینه سازی چندهدفه نهنگ بهبودیافته (MOIWOA) که ترکیبی از الگوریتم بهینه سازی نهنگ (WOA) و تکامل تفاضلی (DE) است در استخراج قواعد بهره برداری بهینه، استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل عدم قطعیت، حاکی از قرارگیری نتایج شبیه سازی دوره تغییراقلیم در باند اطمینان 95درصد در هر دو مرحله واسنجی و صحت سنجی بود. ضمنا بهینه سازی مخزن گلستان در شرایط پایه (اسفند1384-شهریور1397) و تغییراقلیم (فروردین1420 - مهر 1432) نشان داد که محدوده تغییرات آسیب پذیری در شرایط پایه و تغییراقلیم، به ترتیب، برابر 18 تا 45  درصد و 10 تا 39 درصد و محدوده تغییرات اطمینان پذیری در شرایط پایه و تغییراقلیم، به ترتیب، برابر 52 تا 89/5 درصد و 28  تا 90 درصد است و به ازای اطمینان پذیری 80 درصد، آسیب پذیری 31 و 27 درصد، به ترتیب، برای شرایط پایه و تغییراقلیم ایجاد می شود. مقایسه قواعد بهینه حاصل از شرایط پایه با قواعد بهینه حاصل از تغییر اقلیم نشان داد که نیاز آبی طرح به ازای شاخص اطمینان پذیری80 درصد تامین می گردد. همچنین میزان رهاسازی در شرایط تغییراقلیم نسبت به شرایط پایه بیشتر بوده، به طوریکه این موضوع به دلیل افزایش حجم تقاضای آب در شرایط مربوط به تغییراقلیم می باشد. از سوی دیگر مقایسه عملکرد مخزن در تامین نیاز آبی اراضی پایین دست در نقطه پرتو (اطمینان پذیری 80 درصد (در شرایط پایه و تغییراقلیم نیز حکایت از تطبیق بیشتر میزان رهاسازی از مخزن با تقاضا در شرایط تغییراقلیم دارد.