اولویت بندی موانع مشارکت روستاییان در پروژه های حفاظت خاک و آب آبخیز ورس

مشارکت مردم یک استراتژی مهم برای مدیریت موفق حوزه های آبخیز است. هدف از این مطالعه شناسایی، طبقه بندی و اولویت بندی عوامل موثر بر عدم مشارکت آبخیزنشینان بر اساس دیدگاه های روستاییان و کارشناسان در آبخیز ورس است. این عوامل از طریق مرور منابع و مصاحبه با کارشناسان و اهالی محل شناسایی و دسته بندی شدند. روایی و پایایی پرسشنامه ها به ترتیب توسط متخصصان و آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد. حجم نمونه نیز با فرمول کوکران محاسبه شد. سرانجام شاخص ها و زیرشاخص های مانع از مشارکت مردم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) و آزمون فریدمن اولویت بندی شدند. نتایج نشان داد که نظرات کارشناسان و ساکنان محلی در برخی موارد سازگار و در موارد دیگر متناقض است. به طورکلی، شاخص های مدیریتی و اقتصادی بیش از شاخص های اجتماعی و آموزشی در جلوگیری از مشارکت مردم نقش دارند. کارشناسان معتقدند عوامل X13 (عدم تخصیص به موقع و کامل بودجه پروژه) و X2 (اختلافات محلی) به ترتیب بیشترین و کمترین درجه اهمیت را دارند. اما ساکنان محلی به ترتیب X7 (عدم پروژه های چندمنظوره) و X6 (ضعف در کار تیمی) را به عنوان مهمترین و کمترین عوامل معرفی نموده اند. این اختلافات حاکی از آن است که علاوه بر نظرات کارشناسان، سیاست گذاران باید نظرات ذینفعان را نیز در مورد عوامل جلوگیری از مشارکت آنها در نظر بگیرند. یافته های این تحقیق برای مقامات اجرایی مناسب و کاربردی است زیرا حذف این موانع مشارکت به ویژه مهم ترین آنها باعث افزایش سطح مشارکت ذینفعان خواهد شد.