بهینه ‏سازی پایدار الگوی کشت با استفاده از تئوری بازی با پرداخت جانبی (مطالعه موردی: دشت ارومیه-حوضه آبریز دریاچه ارومیه)

در این مطالعه عملکرد بازی رقابتی، مشارکتی ومشارکتی با پرداخت جانبی در تحلیل تضاد منافع محیط زیست و بهره برداران منابع آبی مورد ارزیابی قرار ‏گرفت. در بازی رقابتی، بازیکنان با هدف به حداکثر رساندن پی‏آمد انفرادی خود و در رقابت با یکدیگر تصمیم‏ گیری می‏نمایند. اما در بازی مشارکتی، هدف بازیکنان به حداکثر رساندن مجموع مطلوبیت هردو بازیکن است که این مطلوبیت، بیشینه درآمد واحد سطح برای کشاورزان و کمینه نیاز آبی واحد سطح برای محیط زیست می‏باشد. اما کشاورزان به منافع انفرادی خود اهمیت بیشتری قایل بوده و تمایل بیشتری به بازی رقابتی دارند. پرداخت جانبی به‏عنوان یک تکنیک موثر، با انتقال مقداری از منافع بین بازیکنان، میزان منفعت انفرادی بازیکنان را در دو شرایط مشارکتی و رقابتی برابر می‏نماید. در چنین شرایطی، امکان جلب موافقت بهره بردار آب کشاورزی برای اجرای الگوی کشت مطلوب محیط زیست فراهم می‏گردد. در این مطالعه، شرایط تقابل بین منافع اقتصادی بخش کشاورزی و ملاحظات زیست محیطی اکوسیستم دریاچه ارومیه در دشت ارومیه با استفاده از تیوری بازی‏ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج، مقدار نیاز آبی الگوی کشت بهینه و مقدار درآمد واحد سطح (هکتار) به‏ترتیب، در بازی رقابتی برابر 4788 مترمکعب و 24/21 میلیون تومان و در بازی مشارکتی معادل 3492 مترمکعب و 97/19 میلیون تومان شد. لذا با پرداخت جانبی برابر 37/1 میلیون تومان در هکتار، ترغیب کشاورز به اجرای الگوی بهینه مشارکتی و صرفه جویی 69/24 درصدی آب نسبت به وضع موجود فراهم گردید.