رخساره های کانه دار، ژئوشیمی و الگوی تشکیل کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه ریگ، جنوب شاهرود

کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه‌ریگ در جنوب شاهرود و در بخش شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. کانه‌زایی در توالی آتشفشانی- رسوبی ایوسن زیرین رخ داده که شامل تناوبی از کریستال لیتیک توف، آندزیت‌بازالتی می‌باشد. ماده معدنی در بخش فوقانی به-صورت عدسی و همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان لیتیک توفی و در بخش زیرین به‌صورت رگه-رگچه‌ای که لایه‌بندی سنگ میزبان را قطع نموده‌اند، رخ داده است. بر اساس موقعیت چینه‌شناسی، بافت و ساخت و کانی‌شناسی، از پایین به بالا می‌توان سه رخساره کانسنگی رگه-رگچه‌ای، برشی و نواری را از هم تمییز داد. کانی‌شناسی ماده معدنی شامل گوتیت، هماتیت، مگنتیت، سلستیت، پیرولوزیت، پسیلوملان، باریت و هیدروکسید‌های آهن می‌باشد که با کانی‌های باطله کلسیت و کوارتز همراهی می‌شوند. دگرسانی‌های سرسیتی و کلریتی در منطقه دارای گسترش هستند. کانسار آهن-استرانسیم-(منگنز) کوه ریگ از جهت داشتن توالی میزبان آتشفشانی-رسوبی، شکل هندسی همروند با لایه‌بندی، بافت و ساخت، رخساره‌های کانه دار، کانی‌شناسی، پهنه بندی دگرسانی و ویژگی‌‌های ژیوشیمیایی، شباهت زیادی با کانسارهای آهن آتشفشانی- بروندمی دارد. قابل ذکر است که بالا بودن میزان سلستیت از ویژگی‌های خاص این کانه‌زایی بوده و تاکنون مورد مشابه آن در ایران و جهان گزارش نشده است.