اولویت بندی پتانسیل خطر سیل‏ خیزی حوضه آبخیز تالار در محیط GIS

حوضه آبخیز تالار با ویژگی‏ های متنوع کاربری اراضی، هیدرولوژی و پوشش‏ گیاهی در استان مازندارن قرار گرفته است که در سال‏ های اخیر شاهد وقوع سیلاب‏ های مخرب در آن هستیم. در این پژوهش به منظور اولویت‏ بندی سیل‏ خیزی زیرحوضه ‏های تالار تحت شرایط هیدرولوژیکی و فیزیوگرافی متفاوت با مساحت 6/189613 هکتار در کاربری‏ های کشاورزی، مسکونی، مرتع و جنگل اقدام شد. ابتدا حوضه را به شش زیرحوضه شامل شیرگاه، کارمزد، دراسله، پل‏سفید، ارژنگ رودبار و چاشم تقسیم کرده و برای هر زیرحوضه پارامترهای ژیومتری، اقلیمی، نفوذپذیری و فیزیوگرافی مانند مساحت، محیط، طول آبراهه اصلی، طول و شیب حوضه، زمان تمرکز، CN و دبی با استفاده از نرم افزار GIS محاسبه شد. زمان تمرکز بر اساس خصوصیات حوضه با روش ‏های برانس‏بای ویلیامز، جانسون، پیلگریم مک درمات، کرپیچ، کالیفرنیا، چاو، اسپی، ونتورا بررسی شد که روش برانس‏بای ویلیامز با 2/19 ساعت مناسب‏ ترین روش برای حوضه تالار بود. بر اساس روش SCS سهم هریک از زیرحوضه‏ ها در سیل خروجی از کل حوضه تعیین شد. نتایج دبی حداکثر لحظه ‏ای سیلاب نشان داد پل‏ سفید با دبی 380 مترمکعب بر ثانیه بیشترین دبی را طی دوره آماری 1365 1398 داشته است. زیرحوضه ‏ها از نظر مشابهت پتانسیل سیل‏ خیزی، فرسایش، پوشش گیاهی و تاثیرات عملکرد انسانی به سه گروه با پتانسیل سیل‏ خیزی زیاد، متوسط و کم تفکیک شده‏ اند. نتایج نشان داد بیشترین مقدار سیل‏ خیزی در هر یک از زیرحوضه‏ ها به ترتیب شامل زیرحوضه چاشم با 19/29 درصد، دراسله 25/23 درصد و در نهایت، شیرگاه 76/16 درصد است.