بررسی ارتباط بین شاخص های استرس و استرین گرمایی با بهره وری نیروی انسانی در کارگران یک نیروگاه بخار

استرس گرمایی شغلی بیش از حد، اثرات عمیقی بر واکنش های فیزیولوژیک دارد که باعث صدمات شغلی، تلفات و افت بهره وری می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین شاخص های استرس و استرین گرمایی با بهره وری نیروی انسانی در کارگران یک نیروگاه بخار بود.

این مطالعه توصیفی- مقطعی، بر روی 104 نفر از کارگران یک نیروگاه بخار در فصل تابستان انجام شد. به منظور اندازه گیری استرس و استرین گرمایی، به ترتیب از دو شاخص دمای تر گویسان (Wet Bulb Globe Temperature یا WBGT) و شاخص نمره استرین گرمایی (Heat Stress Score Index یا HSSI) استفاده گردید. میزان بهره وری نیروی انسانی هم به وسیله مقیاس 26 سوالی Hersey و Goldsmith اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون ANOVA و ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

بر اساس نتایج آزمون ANOVA، تفاوت معنی داری در WBGT در سه ارتفاع سر، کمر و قوزک پا وجود نداشت. بیشترین مقدار شاخص WBGT مربوط به واحد بویلر طبقه 4 با میانگین 6/5 ± 3/27 و کمترین مقدار مربوط به واحد اداری با میانگین 5/3 ± 9/16 بود. بیشترین نمره شاخص HSSI به واحد بویلر طبقه 3 با میانگین 4/0 ± 2/27 و کمینه آن به تاسیسات کارگاهی با میانگین 0/3 ± 0/12 اختصاص داشت. میزان بهره وری در واحد جوشکاری دارای بیشترین مقدار (9/25 ± 0/97) و در واحد بویلر دارای کمترین مقدار (8/2 ± 5/28) بود. مطابق با نتایج آزمون ANOVA، اختلاف معنی داری در مقادیر شاخص های WBGT، HSSI و خرده مقیاس های بهره وری در واحدهای مختلف مشاهده گردید (05/0 > P). تحلیل ضریب همبستگی Pearson نشان داد که بین بهره وری و خرده مقیاس های آن با مقدار استرس و استرین گرمایی ارتباط معکوس و معنی داری وجود داشت (05/0 > P).

بین بهره وری، استرس و استرین گرمایی رابطه منفی وجود دارد. بنابراین، برای محافظت از سلامت و بهره وری کارگران، اقدامات پیشگیرانه ای شامل نسبت مناسب استراحت- کار، ساعت کاری کم، جایگزینی مایعات و کنترل های مهندسی مانند استفاده از روش های خنک کننده کارامد مانند تهویه مطبوع، فن یا پوشیدن لباس خنک کننده باید لحاظ شود.