امکان سنجی شناسایی خودکار گوشه های اصلی دستگاه شور با استفاده از ویژگی های شنیداری موسیقایی

هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان اهمیت هر یک از 21 ویژگی زمانی، طیفی و سپسترال در شناسایی گوشه های اصلی دستگاه شور بوده است. در این پژوهش، ابتدا پایگاه داده ای متشکل از شش گوشه اصلی دستگاه شور، براساس ردیف میرزا عبدالله و به تفکیک چهار ساز تار، سه تار، سنتور و بربط و در مجموع 173 قطعه ضبط و ایجاد شد. به منظور بررسی میزان اهمیت هر یک از ویژگی های شنیداری در تفکیک گوشه ها از یکدیگر، ابتدا با استفاده از مقیاس فیشر، هر یک از 21 ویژگی صوتی در نرم افزار متلب امتیازدهی شده و سپس از بین آن ها، سه ویژگی برتر انتخاب شدند. در مرحله بعد، با استفاده از دسته بند واکافت (آنالیز) تمایز خطی، امکان جداسازی گوشه ها از یکدیگر، برای هر یک از سازها به طور جداگانه و نیز به صورت کلی بررسی شد. نتایج پژوهش نشان دادند که در بین 21 ویژگی استخراج شده، ویژگی های سپسترال بالاترین امتیاز را در جداسازی گوشه ها از یکدیگر کسب کردند و نسبت به ویژگی های زمانی و طیفی وضعیت بهتری داشتند؛ ولی در کل، هیچ یک از این ویژگی ها ، توانایی تفکیک و شناسایی شش گوشه اصلی دستگاه شور را نداشتند. با اینکه ویژگی های شنیداری کارکرد قابل قبولی در شناسایی خودکار موسیقی غربی و به خصوص شناسایی سبک موسیقی دارند، به دلیل ماهیت منحصربه فرد موسیقی سنتی ایرانی، در تفکیک و شناسایی گوشه های موسیقی سنتی ایرانی، از کارآمدی لازم برخوردار نیستند.