اثرات زیست محیطی نظام تولید گندم آبی با رویکرد ارزیابی چرخه حیات (مطالعه موردی: استان اردبیل)

ارزیابی چرخه حیات (LCA)رویکردی برای مطالعه اثرات زیست محیطی تولید محصول یا انجام یک فعالیت است که بر اساس دو شاخص میزان مصرف منابع وانتشارآلاینده ها محاسبه می گردد. یکی از محدودیت های استفاده از نهاده ها در بخش کشاورزی انتشار آلاینده های مختلف می باشد که اثرات منفی بر محیط زیست دارند. هدف از این پژوهش بررسی انتشار آلایند ه های زیست محیطی در مراحل مختلف تولید گندم آبی در استان اردبیل است. 

برای تجزیه وتحلیل اثرات زیست محیطی، از روش ISO14014 به ازای یک واحد کارکردی معادل با یک تن دانه استفاده شد. داده های موردنیاز از طریق پرسشنامه ومصاحبه حضوری با تولیدکنندگان گندم آبی استان در سال زراعی 97-1396 جمع آوری شدند. اثرات زیست محیطی در قالب هفت گروه تاثیر گرمایش جهانی، سمیت برای اکوسیستم های خشکی، اسیدی شدن، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات، تخلیه منابع پتاسیم و منابع آبی با استفاده از ارزیابی چرخه حیات(LCA)  مورد بررسی قرار گرفت.  

برآورد شاخص های زیست محیطی (EcoX) و یا تخلیه محیطی (RDI) برای گروه های تاثیر نشان داد که ارزش های EcoX و RDI برای گروه های تاثیر گرمایش جهانی، اسیدیته، اوتریفیکاسیون اکوسیستم خشکی و تخلیه منابع فسیلی، فسفات، پتاسیم و منابع آبی به ترتیب برابر با 075/0، 178/0، 401/0، 036/0، 628/0، 040/0 و 353/0 به دست آمد. بنابراین می توان نتیجه گرفت در میان شاخص های زیست محیطی اوتریفیکاسیون خشکی بیشترین تاثیر منفی و در میان گروه های تخلیه منابع، تخلیه منابع فسفات بالاترین پتانسیل آسیب به محیط زیست را دارد. 

به نظر می رسد که مدیریت مصرف بهینه کودهای شیمیایی به ویژه کود نیتروژن و فسفر بر مبنای بهره گیری از اصول کم نهاده و کاربرد انواع نهاده های آلی، کاشت گیاهان تثبیت کننده نیتروژن و خاک ورزی حداقل می توان از روش های مختلف مدیریت نظام زراعی بهره جست. تا بتوان گامی برای کاهش اثرات زیست محیطی باشد.