بررسی توزیع، آلودگی و خطر سلامت فلزات سنگین در غبار خیابان کلان شهر کرمانشاه

در سال های اخیر خشکسالی های طولانی و طوفان های غبار موجب ورود ذرات غبار به غرب کشور شده است. بار آلوگی این ذرات در کلان شهرکرمانشاه به دلیل جمعیت زیاد، توسعه مراکز صنعتی و وجود منابع مختلف آلاینده شهری ممکن است افزایش یابد. در این مطالعه غلظت شش فلز سنگین (کادمیم، کروم، مس، سرب، روی و نیکل) در غبار خیابان این شهر بررسی شد. بدین منظور تعداد 21 نمونه غبار خیابان برداشته و با استفاده از طیف سنج جرمی پلاسمای جفت شده القایی (ICP-MS) تجزیه شد. نتایج نشان دهنده غلظت بالای کادمیم، مس، سرب و روی به ترتیب با میانگین 0.34، 128، 98.71، 282.14 میلی گرم بر کیلوگرم بود. به منظور بررسی شدت آلودگی ذرات غبار از ضریب غنی شدگی، شاخص بار آلودگی، شاخص خطر بالقوه بوم شناختی و شاخص خطر سلامت استفاده شد. نتایج این شاخص ها بیانگر آلودگی نسبتا زیاد فلزات سرب، روی، مس و کادمیم در بیشتر نقاط شهر نسبت به زمینه محلی است. با این وجود 42.85 درصد از ایستگاه ها شاخص خطر بوم شناختی کم و 52.3 درصد از ایستگاه ها شاخص خطر متوسط دارند. بیشترین مقدار خارج قسمت خطر (HQ) برای مسیر بلع محاسبه شد و کروم و سرب بیشترین مقادیر را نشان دادند. با این حال، مقادیر شاخص خطر برای تمام فلزات سنگین مورد مطالعه به استثنا سرب در سه ایستگاه، برای کودکان کمتر از یک بود. نتایج تحلیل مولفه اصلی (PCA) نشان داد کروم و نیکل عمدتا دارای منشا زمینزاد هستند و سایر فلزات بیشتر تحت تاثیر منابع انسانزاد قرار دارند.