مبانی مشروعیت حق حاکمیت مردم در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

 فهم "اندیشه سیاسی امام خمینی" به عنوان بنیان گذار و به تبع آن زیربنای فکری نظام سیاسی نوین پس از انقلاب اسلامی 1357 در ایران، از اهمیت والایی برخوردار است. نظام نوین ایران، بر اساس دو رکن اسلامیت و جمهوریت بنا گردیده است. نوع نقش و جایگاه مردم در تعیین معادلات قدرت، امری مهم و موثر بوده و از این رو همیشه مورد منازعه اندیشمندان بوده است. اما در پاسخ به این سوال که تعریف جمهوریت، در نقش آفرینی حاکمیتی در اندیشه امام خمینی چگونه است، به این نتیجه می رسیم که برخی معتقد هستند که امام خمینی، نقش مردم در حاکمیت را مهم و ضروری اما بعد از تضمین اسلامیت آن، مشروع دانسته و برای مردم صرفا نقشی در حد ایجاد مقبولیت و فعلیت قایل است. برخی دیگر با توجه به برجسته کردن نظرات ایشان در خصوص تعیین کننده بودن رای مردم، اراده مردم را موجب مشروعیت بخشی می دانند. اما برخی معتقدند که امام خمینی مشروعیت یک حکومت را با دو رکن مردمی- الهی پذیرفته، و بدون یکی با وجود دیگری آن نظام سیاسی را مشروع نمی داند. بررسی و مقایسه توصیفی نظرات مختلف و صریح امام خمینی گویای این سخن است که امام خمینی در ضمن پذیرش "ولایت عامه فقها" قایل به مشروعیت دوگانه مردمی- الهی است. کلیدواژگان امام خمینی، حاکمیت، مردم سالاری، مقبولیت، مشروعیت، مشروعیت دوگانه.