حقوق و تکالیف شهروندی درآیینه قوانین و مقررات حقوق عمومی (اساسی)

یکی از مهمترین و اساسی ترین اسنادی که در حوزه مطالعات حقوق و تکالیف شهروندی باید بدان رجوع کرد، قانون اساسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فصول متعددی به مسئله حقوق و تکالیف شهروندی اشاره کرده است که این مهم به طور مشخص در فصل سوم قانون اساسی با عنوان حقوق ملت متبلور گردیده است،که ذکر این حقوق و آزادی هابه عنوان شهروند در آن نشان دهنده ارزش و اهمیت حقوق شهروندی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی است.نخستین اصلی که در فصل «حقوق ملت» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده، اصل «برابری و مساوات» است.در نظام اسلامی مسوولیت افراد از مسوولیت دولت جدا نیست. اگر دولت‌ها جامعه را اداره می‌کنند، شهروندان نیز عضو همان جامعه هستند و نتیجه خوب و بد اعمال و رفتار حاکمان متوجه شهروندان نیز خواهد شد. بنابراین، این حقوق و تکالیف شهروندی برای همه شهروندان ایجاد می‌گردد که بر کار زمامداران خود نظارت نمایند. راه حل اساسی و قطعی برای مبارزه با فساد، نظارت همگانی است که با عزم ملی و مشارکت همگانی همراه است و اصولا همه شهروندان در این امر بزرگ احساس مسوولیت کنند.