رابطه عواطف و معرفت از منظر ملاصدرا

ساحت معرفت از مهم ترین ساحت های انسانی محسوب می شود و از این منظر، بررسی ابعاد دیگر انسانی که در ارتباط با شناخت و ادراک او هستند، اهمیت می یابد. یکی از این ساحت ها که به تازگی بیشتر مورد توجه روان شناسان و معرفت شناسان قرار گرفته است، بعد عواطف و هیجانات است. دو رویکرد کلی نسبت به عواطف را می توان در طول تاریخ تفکر مشاهده کرد. برخی همواره از نقش سلبی آن سخن گفته و عملکردهای منفی آن را نشان می دهند و بر حذف آن همت گماشته اند و عده ای دیگر عواطف را کمک کننده ی معرفت و عقل می دانند. سعی ما در این مقاله بر آن است که بعد از طرح این دو رویکرد، به بازخوانی نظر ملاصدرا، درمورد ارتباط عواطف با معرفت بپردازیم. در باب تاثیر سلبی عواطف و احساسات از نظر ملاصدرا، تاثیر احساسات در پذیرش باورها و عقاید تقلیدی، انس با محسوسات و تاثیر آن برشناخت، تاثیر شهوات در عدم سنخیت نفس با معارف الهی، نقش عواطف در روی گردانی از غایت مطلوب و تاثیر احوال بر علم حقیقی و حکمت مورد بررسی قرار گرفته و در مورد نقش ایجابی عواطف، به نقش عشق مجازی و حقیقی اشاره شده است.