واکاوی قصاص بر پایه امزاج با تکیه بر آیات و روایات

پژوهش حاضر با هدف واکاوی قصاص بر پایه امزاج با تکیه بر آیات و روایات بود.

روش پژوهش توصیفی تحلیلی بود.

شارع مقدس مجازات قصاص را به منظور صیانت از حیات اجتماعی تشریع نموده است و نیل به عدالت کیفری را در گرو رعایت حقوق بزهکار، بزهدیده و جامعه عنوان مینماید. حقوق بزهکار در صورتی تامین میشود که عنصر روانی جرم در کنار سایر عناصر احراز گردد؛ لذا «قصد  فعل نوعا کشنده» نمیتواند بهطور مطلق یکی از ضوابط قتل عمد به شمار رود؛ زیرا مطابق قوانین اصولی قصد سبب بهطور مطلق به معنای قصد مسبب نیست؛ بر این اساس به منظور تشخیص قتل عمد لازم است تمام جوانب از جمله شرایط وقوع جرم، شرایط بزهکار و بزهدیده مورد بررسی قرار گیرد.

در مقاله پیشرو با بررسی ادلهی اجتهادی، فقاهتی و مواد قانونی این نتیجه حاصل میشود که قصد فعل نوعا کشنده در صورتی ملاک عمد بودن قتل میباشد که جانی در زمان وقوع جرم به معرضیت فعل خود آگاه بوده باشد؛ لذا قتلهای هیجانی که ناشی از تزلزل اراده، سوء مزاج حاد میباشد را نمیتوان عمد موجب قصاص دانست؛ در جنایات مادون نفس نیز در صورت عدم امکان اجرای قصاص به میزان جنایت، با در نظر گرفتن هدف از تشریع قصاص، شایسته است قصاص به میزان کمتر از میزان جنایت، مجاز دانسته شود.