مقایسه تطبیقی محله های نوساز و قدیمی مبتنی بر هویت (اسلامی- ایرانی) در شهرسازی (نمونه مطالعاتی: حکیمیه و نارمک شهر تهران)

هویت اسلامی در محلات شهری به معنای داشتن گرایش و تعلق، به اجتماع محله ای است. محلات قدیمی، گرچه امروز به دلایلی نظیر فرسودگی زیرساخت‌ها و تغییر نیازهای شهری، ممکن است در پاسخگویی به برخی انتظارات کاربران فضا با ضعف‌هایی روبرو باشند، با این حال، از نظر برخی کیفیات همچنان حتی از محلات جدید‌ جذاب‌تر به نظر می‌رسند. مقایسه نشان می دهد که محلات گذشته دارای ساختاری بسامان بوده و هویت اسلامی در محلات را تقویت می کرده است؛ اما محلات جدید ابتدا ساختار محله را با برج ها و آپارتمان ها که جمعیت را در آن ساکن کرده تعریف می کند. هدف پژوهش در دست اقدام شناسایی معیارهای موثر بر هویت اسلامی در محلات شهری با توجه به شرایط امروزه و همچنین ارزیابی و مقایسه تطبیقی محلات قدیمی و جدید نارمک و حکیمیه براساس این معیارها به منظور ارتقای هویت اسلامی می باشد. این پژوهش از نوع توسعه ای بوده و روش آن تطبیقی است برای این منظور، با استناد و مروری بر ادبیات هویت، معیارهای آن تبیین و با استفاده از مطالب گردآوری شده، متغیرها مشخص و جهت سنجش هر یک از آنها، تعدادی گویه و سوال تدوین شد که ساختار پرسشنامه را تشکیل داده‌اند. در نهایت این پرسش‌نامه در دو محله به صورت تطبیقی سنجیده می‌شود. پرسشنامه دارای 47 سوال تخصصی جهت سنجش هویت اسلامی محلات شهری است که نمره گذاری گویه‌ ها براساس طیف لیکرت می باشد و داده های حاصل با استفاده از آزمونT  در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تفاوت معیارهای خوانایی، تعاملات اجتماعی و فرهنگ در محلات حکیمیه و نارمک با ویژگی های کالبدی و اجتماعی متفاوت معنادار و واقعی نیست و تفاوت معیارهای شناخت و آگاهی، حس تعلق، رضایتمندی، استقلال و آزادی، برازندگی محیطی، دین، تمدن، قلمرو و اتحاد در این محلات معنادار و واقعی می باشد به عبارت دیگر این معیارها در محلات با ویژگی های کالبدی و اجتماعی گوناگون، متفاوت است. در نهایت مشخص شد با توجه به آنکه سطح معنادهی (sig) کمتر از 0.05 و حد بالا و پایین این دو محله با سطح اطمینان 95% منفی بوده، مشخص شد که میانگین امتیازات معیارهای هویت محله ای در محله قدیمی نارمک بیشتر از محله نوساز و جدید حکیمیه است.