ماهیت شرط ضمن عقد و ارتباط آن با صحت و فساد عقد از منظر فقهای معاصر

در خصوص ارتباط بین شرط و عقد دیدگاه های مختلف و مغایر زیادی بیان شده است که بیشتر مرتبط با تحلیل های پیشینی یعنی نظرات فقهای قدیم بوده و مطالب پسینی یعنی نظرات فقهای معاصر مورد بررسی قرار نگرفته است.  طبق نظر اکثریت یا همان نظرات فقهای قدیم، شروط ضمن عقد از حیث حدوث و بقاء تابع عقد اصلی می باشند، اما؛ بر مبنای دیدگاه دیگر که قایلین به آن برخی از فقهای معاصر می باشند شرط و عقد هیچ ارتباطی با هم ندارند. به نظر موافقین این دیدگاه، با تفکیک شروط، به شرط وابسته و مستقل و توسل به مبانی موجود، بیان می دارند شروط مستقل صرفا از حیث «حدوث» تابع عقد است ولی «بقاء» آن و احکام مترتب بر این گونه شروط، تابع ماهیت آن است بنابراین با انشای عقد ایجاد می شود ولی با توجه به قصد دو طرف یا حکم قانون یا طبیعت شرط، ظرفیت بقاء دارد و تابع بقاء و اعتبار عقد نیست. بنابر این نظر شرط هیچ گونه ارتباطی با عقد نداشته و لذا تمام شروط ابتدایی معتبر و لازم الاوفا است و چنانچه شرط صحیحا واقع شده باشد لازم است وفا شود و اگر صحیح نباشد اعتباری ندارد، لذا مبطل عقد نیست. مقاله حاضر که به روش توصیفی تحلیلی از طریق کتابخانه ای و اسنادی با هدف بررسی نظر فقهای معاصر پیرامون ارتباط بین شرط و عقد به نگارش درآمده به این نتیجه می رسد که: بر اساس نظریه برخی از فقهای معاصر، همواره شرط، تعهد مسقل از عقد است. یعنی در حقیقت در معامله ای که شرطی در ضمن آن آورده می شود دو تعهد مستقل از یکدیگر صورت می پذیرد و بر مبنای تعهد مستقل بودن شرط، صحت و فساد شرط هیچ گونه تاثیری در عقد ندارد.