بررسی مقایسه ای مراحل سلوک در کیش مهر و مکتب یوگه

سلوک در معنای عام خود، سیر تحول معنوی و گسستن از عالم صورت و پیوستن به عالم قدس است که در ادیان گوناگون به طرق مختلف از گذشته های بسیار دور معمول بوده است. ایران و هند به سبب قرابت های فرهنگی و نیز جهان بینی عمیق و تقریبا مشابه خود، شیوه های سلوکی ژرفی را برای نیل به متعالی ترین مقام معنوی اتخاذ کرده اند. مهر ایرانی و کیش میتراس از گذشته های دور در پی عبور از هفت مرحله سلوک، یعنی خروج کامل از خودبینی و جذب در خورشید حقیقت و پیوستن به مهر بوده است. مکتب یوگه نیز با تکلیف کردن ریاضت های دشوار و سیر در مراحل هشت گانه، امکان تحول معنوی را برای رسیدن به مقام سمادهی فراهم کرده است. در پی این مقصود، یعنی ترک تعلق و دست کشیدن از حیات دنیوی، مکتب یوگه و کیش میتراس/مهر شیوه هایی عرضه کرده اند که هر یک به سهم خود تاثیرات جهانی داشته اند. این شیوه ها بعضا تشابه، و گاه تمایزاتی دارند که ناشی از جهان بینی، تفکر سلوکی و دریافت های باطنی بنیان گذاران این دو طریقت بوده است. یافته های تحقیق نشان می دهد سلوک و تفکر سلوکی از تاملات نظام مند بنیادین در سنت های کهن شرقی است که هم در مقام نظر و حیات نظری و هم در مقام عمل و حیات عملی تاثیرگذار است.