طریقت محمدیه در هند بریتانیا

کمپانی هند شرقی انگلیس، که به انگیزه تجارت با هند وارد این سرزمین شده بود، با کوتاه کردن دست رقبای اروپایی خود از صحنه تجاری هندوستان، به تدریج به عرصه سیاسی گام نهاد و با بسط دامنه نفوذ خود، زمام امور این کشور را به دست گرفت. از دست رفتن استقلال برای همه هندیان دردی بزرگ بود، اما درد استعمار برای مسلمانان - که قرن‏ها طبقه مسلط و حاکم این سرزمین به شمار می ‏آمدند - جان‏کاه می‏نمود، زیرا علاوه بر از دست رفتن استقلال، باعث زوال شوکت و عزت پیشین آنان گردید. از این‏رو، جامعه مسلمان که بیشترین خسارت‏ها و ناکامی‏ها را در عصر حاکمیت کمپانی متحمل شده بود، در پی فرصتی می‏گشت تا بتواند هم از موجودیت و هویت خویش در برابر تهدیدهای بیگانگان و عناصر فزون طلب سیک و هندو دفاع کند و هم موقعیت از دست رفته خود را در سایه «احیای اندیشه دینی» باز یابد. «طریقت محمدیه» از جمله نهضت‏هایی است که در راستای همین هدف شکل گرفت و کوشید تا اندیشه جهادی را سرلوحه کار خویش قرار دهد. این مقاله می‏کوشد تا با بررسی تکوین این جنبش و اهداف و برنامه‏ های آن، بر زوایایی از تاریخ جامعه مسلمان هند در رهایی از یوغ استعمار، پرتو افکند.