مقایسه کارایی فنی و اقتصادی مزارع تولیدکننده ماهی قزل آلای حاصل از تخم چشم زده وارداتی و تولید داخل

در فرآیند پرورش ماهی قزل آلا وجود ضریب تبدیل غذایی کمتر برخی از تخم های چشم زده وارداتی نسبت به تخم ماهی تولید داخل سبب جذابیت به کارگیری این نهاده خارجی شده است. از طرف دیگر قیمت نوع وارداتی به مراتب بالاتر بوده و احتمال عدم تامین همیشگی آن به همراه مخاطرات وارد شدن عوامل بیماری نیز تهدیدی برای پایداری تولید و امنیت غذایی خواهد بود. بدین صورت استفاده از تخم چشم زده داخلی در مقابل تولید شده خارجی آن از یک طرف با استقبال کمتری در کشور ایران روبرو است و از طرف دیگر به دلیل ایجاد احتمال ناپایداری و اختلال در تولید داخلی به عنوان یکی از چالش های اصلی در تولید قزل آلای این کشور مطرح می باشد؛ به طوری که بکارگیری یا عدم استفاده از تخم چشم زده وارداتی را با تردید مواجه کرده است. با این توصیف، مطالعه حاضر جهت یافتن راه حلی برای مسئله فوق طراحی گردید. بدین منظور از مفهوم کارایی اقتصادی و رهیافت تحلیل پوششی داده ها در بین مزارع دارای مجوز تکثیر-پرورش و مراکز تفریخ_ پرورش استان مازندران استفاده شد. براساس نتایج، این دو گروه مزارع تقریبا بهره برداری مناسبی از نهاده های تولید خود دارند؛ به طوری که میانگین کارایی فنی در بین آنها 87 درصد است. با این حال تمایز اصلی مزارع در کارایی تخصیصی است که نهایتا موجب شده تا میانگین کارایی اقتصادی هر دو تیپ مزرعه کمتر از کارایی فنی و در حدود 43 درصد باشد. همچنین تولید حاصل از تخم داخلی دارای میانگین کارایی اقتصادی بیشتری (41 درصد) نسبت به تولید حاصل از تخم وارداتی (38 درصد) است. بنابراین تغییر ساختار تولید مزارع استان مازندران از حالت صرفا وابسته به این نهاده وارداتی به سمت ساختار تکثیر تخم چشم زده ایرانی می تواند قابل توصیه باشد. کاهش قیمت خوراک ماهی و استفاده از فناوری سرمایه بر به جای کاربر نیز به عنوان راه حل دیگری جهت تضمین کارایی اقتصادی و نیز پایداری امنیت غذایی در استان مازندران شناسایی شد.