سازکارهای علی در علوم اجتماعی: فهم و کاربست روش شناسی رصد فرایند

پیشرفت‌های دو دهه اخیر در فلسفه علم، توجه اندیشمندان و دانش‌پژوهان را از «تبیین واحد» به «سازکارهای علی» معطوف کرده است. «رصد فرایند»، یکی از روش‌شناسی‌های نظام‌مند کیفی برای کشف سازکارهای علی است و از آن هم برای آزمون نظریه و هم برای ساخت نظریه استفاده می‌شود. هدف این مقاله، واکاوی «فلسفه سازکار» و فهم روش‌شناسی رصد فرایند برای کمک به شکل‌گیری و اشاعه پژوهش‌هایی است که از تحلیل همبستگی به سمت تحلیل سازکارهای علی حرکت کنند. بر این اساس، در این نوشتار چگونگی کاربست روش رصد فرایند به صورت گام‌به‌گام توصیف و چند ابهام و کژفهمی مربوط به آن تشریح خواهند شد.