گونه شناسی فضای نیمه باز طارمه در معماری بومی بوشهر

معماری بومی هر منطقه با هدف ایجاد آسایش کاربران فضا و در هماهنگی با شرایط اقلیمی و بستر در طول سالیان متمادی شکل گرفته است. در حاشیه جنوبی ایران، معماری بومی بوشهر از ویژگی های منحصربه فرد و خلاقیت های فراوان برخوردار است. مقاله حاضر به گونه شناسی فضای نیمه باز طارمه در بافت تاریخی بوشهر می پردازد. این گونه شناسی شامل: محل قرارگیری، جهت گیری، ویژگی های معماری، عملکرد، هندسه و تناسبات، دسترسی و حریم است. هدف پژوهش، گونه شناسی طارمه با هدف شناسایی انواع ویژگی های آن جهت کاربرد در ساختمان های معاصر بوده و به دنبال پاسخ گویی به دو پرسش است؛ طارمه های موجود در بافت تاریخی بوشهر به چند گونه قابل دسته بندی هستند؟ الگوهای عملکردی و ویژگی های انواع طارمه ها چیست و چه ارتباطی با ویژگی های بستر موجود دارد؟ فرضیه پژوهش آن است که فضای طارمه با هدف بهره مندی از جنبه های مختلف به عنوان عنصری اقلیمی، معماری و عامل ایجاد دسترسی و حریم کاربرد داشته و شکل هندسی و محل قرارگیری دو نوع طارمه داخلی و خارجی، براساس جهت گیری نسبت به دریا و دریافت باد غالب شکل گرفته است. روش تحقیق مورداستفاده توصیفی-تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و اسنادی است. پس از بررسی تعداد 17 بنای دارای طارمه ازمیان بناهای تاریخی بافت بوشهر که اطلاعات معماری آن ها در دسترس می باشد، به عنوان نمونه های هدفمند انتخاب شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. طبق نتایج پژوهش انواع طارمه به صورت طارمه خارجی و داخلی و عرضی بوده و عملکرد و هندسه آن در انطباق با مهم ترین راهکارهای ایستای تامین آسایش در اقلیم بوشهر است. نتایج پژوهش شامل گونه بندی شکلی انواع طارمه، ارتباطات فضایی آن با سایر فضاهای بسته، حیاط، پله و شناشیر بوده و محل قرارگیری آن در طبقات و سایر ویژگی های هندسی، فضایی، سازه ای و معماری آن را بیان می کند.