بررسی تطبیقی روش محدثین متقدم در رفع تعارض اخبار

حدیث، پس از قرآن کریم، به عنوان دومین منبع اساسی کشف و تبیین معارف الهی، بشمار می رود. مهم ترین چالش حدیثی، مساله اختلاف میان روایات و روش برخورد صحیح و اصلاح آن ها می باشد. از این رو در این مقاله به بررسی تطبیقی روش محدثین متقدم، در رفع تعارض اخبار با استفاده از روش تحلیل اسنادی پرداخته شده و به نتایج ذیل دست یافته است: شیخ کلینی(ره) اغلب از روش ترجیح و تخییر و توقف استفاده نموده، بدون آنکه دلایل خاص انتخابش را ذیل احادیث متعارض بیان کند؛ شیخ صدوق(ره) علاوه بر دو روش فوق، از روش جمع نیز استفاده نموده، لذا ایشان را می توان اولین جامع نویس متقدم شیعی دانست، که به جمع بین روایات متعارض پرداخته، براهین تجمیع خود را در ذیل پاره ای از آنها بیان نموده است؛ شیخ طوسی(ره) نیز، اساس و بنیان کار خود را بر ارایه دلایل منطقی جهت رفع اختلاف احادیث قرار داده، رفع تعارض اخبار را قانون مند و روش مند نمود؛ و پایه گذار ساختاری جامع و علمی جهت حل معضل فوق در آن زمان و همچنین آموزش روش برخورد با این موضوع و مباحث مشابه، جهت آیندگان گردید.