بررسی عوامل موثر بر بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید پرتقال در شهرستان قائم شهر

یکی از مهم ترین مسایل بخش کشاورزی پایین بودن بهره وری نهاده ها به ویژه آب است. در این مطالعه علاوه بر تعیین بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب، عوامل موثر بر بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید پرتقال در شهرستان قایم شهر استان مازندران نیز بررسی شد. در راستای اهداف تحقیق، از شاخص های عملکرد به ازای مترمکعب آب آبیاری (CPD)، درآمد ناخالص به ازای مترمکعب آب آبیاری (BPD) و درآمد خالص (سود) به ازای مترمکعب آب آبیاری (NBPD) استفاده شد. همچنین برای بررسی عوامل موثر بر بهره وری آب از تحلیل های رگرسیونی بهره گرفته شد، اطلاعات لازم در این پژوهش نیز از طریق تکمیل 162 پرسشنامه از باغداران شهرستان قایم شهر در استان مازندران در سال زراعی 98-1397 گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار Eviews7 انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که برای پرتقال شهرستان قایم شهر، شاخص CPD معادل 6/9 کیلوگرم بر مترمکعب، شاخص BPD معادل 47500 ریال بر مترمکعب و شاخص NBPD در سه نرخ بهره 10، 12 و 15 درصد به ترتیب معادل 29000، 28000 و 26600 ریال بر مترمکعب است. دبی چاه، روزهای استفاده از چاه، مدت زمان صرف شده برای آبیاری، تعداد دفعات آبیاری، سن درختان، فاصله درختان، سن باروری درختان، هزینه سم و هزینه کود از عوامل موثر بر بهره وری آب می باشند. در بین متغیرهای مذکور متغیر مدت زمان صرف شده برای آبیاری از طریق تاثیر بر میزان آب آبیاری، بیشترین تاثیر را بر بهره وری فیزیکی آب داشته است. با توجه به تاثیر منفی متغیرهای دبی چاه، تعداد دفعات آبیاری و مدت زمان صرف شده برای آبیاری بر بهره وری اقتصادی آب، پیشنهاد می گردد آبیاری متناسب با نیاز درختان و با روشی صورت گیرد که حجم آب کمتری مصرف شود.