کاربرد روش سطح پاسخ در بهینه یابی نسبت اختلاط خاک با خاک اره در تیمارهای رطوبتی مختلف خاک در کشت خیار گلخانه ای

خیار (Cucumis sativus L) یکی از مهم ترین تولیدات گلخانه ای در ایران و جهان محسوب می شود. خیار محصول فصل گرم معتدل بوده و به تغییرات رطوبت خاک بسیار حساس است. به منظور مدل سازی تاثیر اختلاط خاک با خاک اره بر عملکرد خیار گلخانه ای در شرایط تیمارهای رطوبتی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل نمونه بدون خاک اره (شاهد) و ترکیب 5%، 10%، 20% و 40% خاک اره بود و رژیم های رطوبتی در دو سطح 45% و 65% ظرفیت زراعی و سطح بدون تنش منظور گردید. با استفاده از روش سطح پاسخ، نتایج نشان داد که بهترین مدل عملکرد بر اساس متغیر های درصد خاک اره و میزان رطوبت، مدل درجه دو با ضریب تبیین 0/85 است. همچنین تاثیر میزان سطوح رطوبت در دسترس بر عملکرد به صورت خطی بوده و در مقابل تاثیر عامل درصد خاک اره بر عملکرد به صورت تابع درجه دو است. نیز، بیش ترین عملکرد با فرض کمترین رطوبت در دسترس و کمترین درصد اختلاط خاک اره، برابر 86/6 (تن بر هکتار) با درجه مقبولیت[1] برابر 0/6، در تیمار 13/7% خاک اره و 43/6% تخلیه رطوبتی به دست آمد. بیش ترین عملکرد با فرض کمترین رطوبت در دسترس و تغییر میزان خاک اره بین صفر تا 40%، برابر 93/6 (تن بر هکتار) با درجه مقبولیت 0/8، در تیمار 27/6% خاک اره و 47% تخلیه رطوبتی به دست آمد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت در دسترس و همچنین در یک رژیم رطوبتی مشخص با افزایش میزان خاک اره، شاخص های ریشه، به غیر از طول ریشه اصلی، روندی افزایشی داشت. همچنین در هر یک از تیمارهای رطوبتی، روند افزایشی عملکرد با افزایش میزان خاک اره مشاهده گردید. بنابراین، با توجه به تاثیر غیرخطی متغیرهای رژیم رطوبتی و میزان اختلاط خاک اره بر عملکرد خیار گلخانه ای، برای رسیدن به بهترین عملکرد، می بایست نسبت مناسب اختلاط آن برای هر خاک تعیین شود.