مطالعه تطبیقی عناوین بیماری های مغز و اعصاب در متون طب ایرانی (قرن 2 تا 15 ه.ق) با سرفصل های معادل آن در ویرایش دهم طبقه بندی بین المللی بیماری ها (ICD-10)

امروزه، با حجم روزافزونی از بیماری‌های شناخته و نا‌شناخته روبه‌رو هستیم که مراجعه به طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها را ضروری کرده است. با وجود افزایش تمایل جهانی به طب سنتی و مکمل طی دهه گذشته و قبول طب ایرانی از طرف مجامع جهانی، متاسفانه هنوز عناوین بیماری‌های این طب جایگاه خود را در ICD پیدا نکرده است. این مقاله به مطالعه تطبیقی عناوین بیماری‌های سر در متون طب ایرانی (قرن 2 تا 13 ه.ق) با سرفصل‌های معادل آن در طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها می‎پردازد.

مواد و روش‌ها:

این پژوهش، به‌صورت کیفی (تحلیل محتوا) با مطالعه و بررسی کتب مرجع طب ایرانی طی چندین مرحله انجام گرفت.

یافته‌ها:

پس از مطالعه اجمالی کتب و مقدمه، به‌دلیل حجم زیاد داده‌ها، منابع به‌طور قراردادی در سه دوره تاریخی مجزا و در فایل جداگانه‌ای مرتب شدند. از قرن 2 تا 5 ه.ق 13 کتاب، از قرن 5 تا ‌10 ه.ق 17 کتاب و از قرن‌10 تا 15 ه.ق 18 کتاب انتخاب شد. پس از بررسی عنوان بیماری‌ها در بدن انسان، بیماری‌های مربوط به مغز و اعصاب به‌طور مجزا و در جدول‏های سه دوره زمانی ثبت گردید. عناوین اختصاری نام کتاب‌ها به همراه شماره قراردادی آنها در دوره‌های زمانی اول تا سوم نیز در جدولی جداگانه استخراج شد. سپس اصطلاحات به‌کاررفته در متون طب ایرانی با اصطلاحات انگلیسی بیماری‌ها، علایم و نشانه‌ها (طب نوین) با توجه به کتب قاموس القانون و بیشتر از کتاب اکسیر اعظم و براساس این اصطلاحات، معادل‌سازی انجام شد. کدها از کتابICD-10  (ویرایش 2019) استخراج گردید. فهرست عناوین و تعداد بیماری‌های مغز و اعصاب با معادل آنها در سرفصل‌های (ICD-10) و تطابق اصطلاحات انگلیسی بیماری‌های مغز و اعصاب در متون طب سنتی با بلوک‌های طبقه‌بندی انجام گرفت.
 
نتیجه‌گیری:

با توجه به نظم اصولی و زیرمجموعه‌ای که در ساختار تقسیم‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب در متون طب ایرانی وجود دارد می‌توان از آن در بستر داده‌پردازی نظام سلامت و تدوین طبقه‌بندی‌های استاندارد ملی و گسترش آن به سایر بیماری‌های دستگاه‌های مختلف بدن استفاده کرد.