الگوی عدل الهی با تکیه بر تفاسیر المیزان و اطیب البیان

مساله عدل الهی یکی از اصول مهم اعتقادی وکلامی است. این پژوهش با هدف دستیابی به الگوی عدل الهی براساس آیات قرآن انجام شده است. نوع تحقیق، کیفی بوده واز روش داده بنیاد متنی استفاده شده است. نتیجه این تحقیق الگویی است شامل عوامل عدل الهی در دو شاخه نظری وعملی، به طوریکه عوامل نظری شامل ویژگی های عدل الهی مانند دقت در محاسبه اعمال وعوامل عملی شامل روش های عدل الهی مانند متناسب بودن پاداش وجزا با عمل می باشد. مصادیق عدل الهی در دو بخش مصادیق دنیوی مانند عدم تفاوت بین زن ومرد در دریافت پاداش وجزا و مصادیق اخروی مانند درجه بندی انسان ها براساس اعمالشان، ابعاد کمی عدل الهی در سه بخش زمان، مکان ومخاطبین بدست آمد به طوری که عدل الهی همیشه و همه جا چه دردنیا وچه در قیامت جاری است. آثار عدل الهی در دو بخش دنیوی واخروی قرار دارد به طوری که نزول عذاب، نزول بلا، محرومیتهای باطنی، روشن ساختن راه حق وباطل توسط خدا واختیار انسانها از آثار عدل الهی در دنیا و رساندن نفع یا ضرر عمل خوب وبد به صاحب عمل از آثار عدل الهی در آخرت می باشد. محتوای عدل الهی در دو بخش اصول که شامل قبح ظلم به حکم عقل و محال بودن صدور قبیح از جانب خداوند است وسنت که شامل قضاوت الهی براساس حق وعدالت، قرار گرفته است. انواع عدل الهی نیز شامل عدل تکوینی (به حق خلق کردن عالم)، عدل تشریعی (نفی تکلیف خارج از توان انسان ها) وعدل جزایی (محفوظ بودن پاداش وجزای انسان ها متناسب با عمل شان) می باشد.