بررسی و رتبه ‏بندی امنیت آبی محدوده ‏های مطالعاتی استان خراسان جنوبی به کمک تحلیل خاکستری

در استان خراسان جنوبی کمبود آب از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیت‏ های اقتصادی در دهه ‏های آینده به‏ شمار می‏ رود. در این استان مانند سایر نقاط کشور هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است؛ به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و تقاضای آب یک اصل اساسی و ضروری است. این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع در مدیریت آب و در نتیجه امنیت آبی میسر نمی باشد. به‏ منظور پیشگیری از وقوع بحران های ناشی از عدم امنیت آبی، شناسایی تحولات سریع و روندهای معیوب در مدیریت کنونی آب و آن هم مبتنی بر واقعیت‏ های اقلیمی، اجتماعی، اقتصادی و غیره در هر منطقه الزامی به نظر می‏رسد. در این راستا با ایجاد مجموعه‏ای از نشانگرها، وضعیت فعلی منابع آب در این استان پایش و ارزیابی شد. سپس با کمک تحلیل خاکستری که یک نوع روش رتبه بندی سلسله مراتبی است، دشت های استان از نظر امنیت آب رتبه بندی شد. نتایج تحلیل خاکستری نشان داد، بالاترین امتیاز سطح امنیت آبی در محدوده های ده سلم (0/524)، ده نو میغان (0/519) و چاهک موسویه (0/504) است. درجه امنیت آنها عمدتا توسط توانایی آنها در کاهش مخاطرات کم‏آبی و کمیابی آب تفسیر می شود، هرچند که تا زمانی‏که خطر کم‏آبی و کمیابی وجود نداشته باشد، محدوده مطالعاتی امن نخواهد بود. محدوده مطالعاتی مهمی همچون دشت بیرجند (با امتیاز 0/462) وجود دارند که در حال حاضر دچار ناامنی آبی هستند. بیشترین سطح ناامنی آبی نیز در استان خراسان جنوبی، محدوده‏ های در حال توسعه سرایان (0/268) و بشروییه (0/363) دیده می ‏شود.