بررسی تاثیر خودواکاوی روند دمایی در مدیریت مخاطره خشکسالی (مطالعه موردی: استان چهارمحال و بختیاری)

در این پژوهش، تاثیر 26 الگوی پیوند از دور با میانگین دمای ماهانه به صورت فصلی و سالانه برای سال های 1397 تا 1399 و ارتباط آن با مخاطره خشکسالی در استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. برای این کار از انواع الگوی پیوند از دور و چهار ایستگاه سینوپتیک بروجن، شهرکرد، لردگان و کوهرنگ به همراه شاخص خشکسالی SPEI در استان چهارمحال و بختیاری خودواکاوی شد. داده ها با روش های آماری مختلف از جمله آمار توصیفی، همبستگی و آزمون من-کندال بررسی شدند. شدیدترین خشکسالی ها مربوط به ناحیه چهار (کوهرنگ) است. در بین الگوهای پیوند از دور، الگوی استخر گرم نیمکره غربی بیشترین تاثیر را بر رخداد خشکسالی ناحیه های جنوب غرب استان دارد. ارتباط این شاخص با خشکسالی در ناحیه مذکور مثبت است. ارتباط خشکسالی در ناحیه بروجن در بیشتر الگوهای پیوند از دور از جمله شاخص اقیانوس اطلس و الگوی نوسان های دهه ای اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس شمالی در فصل پاییز معنی دار است. خشکسالی نیمه جنوبی (لردگان) در فصل گرم سال (بهار و تابستان) ارتباط معنی داری با الگوی حاره ای اطلس جنوبی، شاخص حاره ای اقیانوس اطلس شمالی و اطلس شرقی نشان می دهد. خشکسالی های شمال غرب (شهرکرد) ارتباط معنی داری با شاخص چندمتغیره انسو و اطلس شمالی و آرام شرقی نشان می دهند. بررسی شاخص SPEI ایستگاه های لردگان و قسمت های مرکزی فارسان نشان داد که رخدادهای خشکسالی در مناطق مرکزی و شرق استان چهارمحال و بختیاری از فراوانی و شدت بیشتری با الگوهای حاره ای نیمکره ای شمالی و انسو برخوردار است. براساس شاخص خشکسالی، 7 درصد از مساحت استان چهارمحال و بختیاری در محدوده طبیعی است و 23 درصد آن دچار خشکسالی خفیف، 25 درصد دچار خشکسالی متوسط، 30 درصد دچار خشکسالی شدید و 15 درصد دچار خشکسالی بسیار شدید است.