تحلیل شاخص های کمبود آب و شبکه حکمرانی آب در برنامه پنج ساله ششم توسعه ایران

در راستای تشدید بحران آب در ایران، علاوه بر عوامل اقلیمی و محیطی، مدیریت های نامناسب در زمینه مدیریت منابع آب در سه دهه اخیر، استفاده بی رویه از آب های سطحی و زیرزمینی، منابع آب کشور را با مخاطرات جدی روبه رو کرده است. به همین منظور در پژوهش حاضر، در ابتدا وضعیت بحران آب در استان های کشور با استفاده از دو شاخص پایداری آبی  WSIو  Falkenmark مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مواد قانونی مرتبط با حکمرانی آب که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران آمده است مشخص شدند و در ادامه مورد تحلیل قرار گرفتند. در همین راستا، شاخص پایداری آب (WSI) و شاخص Falkenmark به ترتیب بر اساس متوسط سالانه تولید و مصارف آب و مقدار سرانه منابع آب تجدیذپذیر به تفکیک استان ها، محاسبه شد. نتایج پژوهش نشان داد که طبق شاخص پایداری آب (WSI)، از نظر میزان مصرف منابع آب، اکثر استان های کشور، در طبقه برداشت متوسط تا زیاد قرار می گیرند. بر اساس طبقه بندی مقادیر شاخص  Falmenmark اکثر استان های کشور از نظر بحران آب در وضعیت بحرانی تا کمبود مطلق قرار دارند. علاوه براین، نتایج نشان داد که حکمرانی آب در کشور هم چنان به صورت سلسله مراتبی است و با رویکرد بالا به پایین و با تمرکز بر قدرت مدیریت دولتی اداره می شود. البته در برنامه ششم توسعه، وجود نهادهای غیردولتی و توجه به سازمان هایی با مشارکت مردمی در طرح های مدیریتی از نکات مثبت و امیدوارکننده حکمرانی آب به حساب می آید. جمع بندی نتایج تحقیق بر توجه هرچه بیش تر به نهاد های غیردولتی در بحث مدیریت منابع آب تاکید دارد و باید وظایف و مواد قانونی بیش تری در ارتباط با این نهادها در نظر گرفته شود.