بررسی تاثیر استفاده از صفحه تعادلی وی (WBB) بر تعادل عملکردی کودکان با فلج مغزی نوع آتاکسیک

فلج مغزی نوع آتاکسیک 5 تا 10 درصد از جمعیت افراد با فلج مغزی را تشکیل می دهد و با نواقص تعادلی و هماهنگی مشخص می شود. ترمور غیرارادی، دست و پا چلفتی به نظر رسیدن و نواقص موجود در واکنش های تعادلی از دیگر ویژگی های این کودکان است. بنابراین آموزش مهارت های تعادلی از بخش های مهم برنامه توانبخشی این افراد محسوب می شود. صفحه تعادلی وی (WBB) یکی از ابزاری است که در جهت آموزش تعادل در کودکان با مشکلات فیزیکی متفاوت از جمله فلج مغزی مورد استفاده قرار گرفته است و کارآمدی آن در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است. هدف از مطالعه مقدماتی حاضر، بررسی تاثیر استفاده از WBB بر تعادل عملکردی کودکان با فلج مغزی نوع آتاکسیک و همچنین بررسی میزان ثبات نتایج طی دو ماه پس از اتمام مداخلات آموزش تعادل بود.

مطالعه مقدماتی حاضر از نوع پژوهش موردی بوده و در سه فاز پایه، مداخله و پیگیری اجرا شده است. 3 کودک (2 دختر و 1 پسر) با فلج مغزی نوع آتاکسیک، سطح یک یا دو سیستم طبقه بندی عملکرد حرکتی درشت (GMFCS) و میانگین سنی 09/1± 56/10 سال در این مطالعه شرکت کردند. کاردرمانی رایج در تمامی فاز های مطالعه، سه مرتبه در هفته اجرا شد. مدت زمان جلسات کاردرمانی رایج در فاز پایه و پیگیری 45 دقیقه بود، در صورتی که طی فاز مداخله، 25 دقیقه از جلسه درمانی به کاردرمانی رایج و 20 دقیقه از آن به آموزش تعادل به وسیله WBB اختصاص می یافت (12 ساعت). نتایج حاصل به وسیله مقیاس تعادلی کودکان (PBS) و آزمون برخاستن و رفتن زمان دار (TUG)، سه مرتبه در فاز پایه (قبل از شروع مداخله)، سه مرتبه در فاز مداخله (انتهای جلسه 12، انتهای جلسه 24 و انتهای جلسه 36) و دو مرتبه در فاز پیگیری (یک ماه پس از اتمام مداخله و دو ماه پس از اتمام مداخله) توسط یک کارشناس کاردرمانی ناآگاه از روند مطالعه مورد سنجش قرار گرفت و به کمک تحلیل دیداری و شاخص های آماری PND ،Hedeges’g و 2SD مورد تحلیل آماری قرار گرفت.

 مقایسه یافته های حاصل از مقیاس PBS و آزمون TUG در سه فاز مطالعه حاضر نشان داد تعادل عملکردی هر سه شرکت کننده طی روند مداخله بهبود یافته و نتایج نیز در دوره پیگیری پایدار مانده است. PND در هر دو تست برای هر سه شرکت کننده 100 درصد به دست آمد که نشان می دهد آموزش تعادل به وسیله WBB سبب بهبود تعادل عملکردی در موقعیت مداخله و پیگیری نسبت به خط پایه شده است. مقدار Hedeges’g برای هر سه شرکت کننده بیشتر از 0/8 به دست آمد که نشانگر تفاوت قابل ملاحظه ای بین فاز پایه و پیگیری است. همچنین 2SD نشان دهنده بهبود قابل توجه نمره PBS و کاهش قابل توجه مدت زمان انجام آزمون TUG در هر سه شرکت کننده بود. تحلیل دیداری یافته ها نیز نشان داد نه تنها تعادل عملکردی هر سه شرکت کننده طی فاز مداخله بهبود یافته است، بلکه نتایج حاصل از مداخلات پس از دو ماه از اتمام مداخلات نیز پایدار مانده است.

نتایج مطالعه مقدماتی حاضر نشان می دهد آموزش تعادل به وسیله WBB، می تواند روشی موثر و ماندگار در بهبود تعادل عملکردی کودکان با فلج مغزی نوع آتاکسیک باشد. هرچند برای بیان نتایج قطعی، انجام مطالعات بیشتر با حجم نمونه مناسب در زمینه بررسی تاثیرات آموزش تعادل به وسیله WBB بر کودکان با فلج مغزی نوع آتاکسیک نیاز است.