ژرف ساخت و تقدیر از دیدگاه چامسکی و نحو عربی

طرح مفهوم ژرف‌ساخت در زبانشناسی گشتاری ریشه در مفهومی دارد که نخستین نحویان عرب از آن به عنوان تاویل یا تقدیر نام بردند و آن را به عنوان مکانیزمی برای توضیح ساختار جمله‌ها در زبان عربی استفاده کردند. هدف تحقیق حاضر، بررسی تطبیقی میان دو مفهوم «ژرف‌ساخت» و «تقدیر» یا «تاویل» می‌باشد. شیوه انجام تحقیق، بررسی تحلیلی و آماری الگوهایی است که میزان همسانی این دو مقوله را در زبان‌شناسی گشتاری و نحو عربی نشان می‌دهد. یافته‌های به‌دست آمده در این تحقیق عبارت است از: نحویان عرب با اتخاذ رویکردی عقلانی در بررسی زبان، از همان ابتدا یک سطح انتزاعی‌تر در زبان را مفروض داشتند و آن را «قاعده اصلی» نامیدند. از نظر آنان، نمود بالفعل عبارت‌های زبان غالبا شکل عدول‌یافته‌ای از قاعده اصلی است و برای توجیه نحوی باید حالت عدول‌یافته را به حالت اصلی برگرداند. عبارت‌های محذوف و تقدیم و تاخیرها و جایگزینی عبارت‌ها از مهم‌ترین این موارد هستند. با بررسی یافته‌های به‌دست‌آمده، می‌توان نتیجه گرفت که مفهوم ژرف‌ساخت در نظریه گشتاری، همان حالت مقدر یا حالت تاویلی در زبان عربی است و در هر دو حالت، یک ساختار انتزاعی در زبان در نظر گرفته می‌شود که بیانگر تمام ویژگی‌های معنایی و آوایی است.