تبیین و بررسی روش تفهمی در علوم انسانی

روش‌شناسی و تعیین روش یا روش‌های متناسب با حل مسایل علوم انسانی به‌شدت محل چالش و مناقشه است. روش‌های گوناگونی برای این علوم توسط اندیشمندان این حوزه پیشنهاد شده است. اصحاب مکتب تفسیری در غرب، هدف علوم انسانی را دستیابی به فهم رفتارهای انسانی می‌دانند. ایشان ضمن رد روش تبیین علی که در علوم تجربی استفاده می‌شود، روش تفهمی را تنها روش معتبر در علوم انسانی برای دستیابی به فهم معنای رفتارهای ارادی انسان می‌دانند. تبیین و نقد و بررسی میزان کارایی روش تفهمی در علوم انسانی از طریق تحلیل عقلانی، هدف این پژوهش است. روش تفهمی راهی برای همدلی و سعی در ورود به درون انسان و نگاه کردن از منظر وی برای فهم معنای رفتارهای ارادی انسان است. فرضیه‌های به‌دست‌آمده از این روش، ضمن انسجام و هماهنگی درونی باید با شواهد تجربی تایید شوند. روش تفهمی اختصاص به علوم انسانی توصیفی دارد. بررسی ماهیت روش تفهمی ما را به این نتیجه می‌رساند که این روش صرفا به بخش محدودی از موضوعات علوم انسانی توصیفی می‌پردازد و به دلیل عدم امکان دستیابی به یقین در فهم پدیده‌های ارادی انسانی ازیک‌سو، و عدم قابلیت ارایه قوانین عام و مشترک از سوی دیگر، به نسبیت فرهنگی منتهی می‌شود. روش تفهمی به‌رغم قابلیت در طرح مسایل جدید در علوم انسانی و نقش تاثیرگذار در اجرای توصیه‌های علوم انسانی دستوری، به‌تنهایی در حل مسایل علوم انسانی ناکارآمد است و فقط به‌صورت روش معین در کنار روش‌های معتبر در علوم انسانی می‌تواند نقش‌آفرین باشد.