شناسایی پیشران های موثر و کلیدی بر روند توسعه با رویکرد آینده نگری منطقه ای (نمونه موردی: استان مازندران)

آینده پژوهی در توسعه و برنامه ریزی منطقه ای بر یافتن عوامل کیلدی، پیشران ها و فقدان قطعیت های توسعه مناطق در فضای برنامه ریزی تاکید دارد تا برنامه ریز شهری و منطقه ای با در اختیار داشتن آن ها به عنوان اهرم کنترل، به نگاشت و مدیریت آینده مطلوب بپردازد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص های تاثیر بر تحقق پذیری توسعه استان مازندران، شناخت متغیرهای کلیدی برنامه ریزی استان هست. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و ازنظر ماهیت، بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهش، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. با توجه ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری میک مک و دلفی بهره گرفته شده است. در این راستا، پس از برگزاری جلسات اولیه بحث با پانزده نفر از مدیران فعال اجرایی استان، اعضای هییت علمی و کارشناسان برنامه ریزی در سطوح مختلف با تخصص های علوم اقتصادی، برنامه ریزی اجتماعی، جامعه شناسی گرایش اقتصاد و توسعه، برنامه ریزی شهری و منطقه ای، محیط زیست، مدیریت صنعتی و بازرگانی به عنوان جامعه آماری تحقیق، 39 متغیر اولیه در قالب شش شاخص اقتصادی، اجتماعی، زیربنایی، سکونتگاهی، زیست محیطی و پسوندها شناسایی شد. در ادامه، متغیرهای اولیه در چارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم افزار آینده نگاری تعریف شد. آنچه از وضعیت صفحه پراکندگی متغیرها می توان فهمید ناپایداری سیستم می باشد که اکثر متغیرها در اطراف محور قطری صفحه پراکنده اند. در نهایت، با توجه به امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، 18 عامل اصلی کلیدی در آینده توسعه منطقه ای استان مازندران تاثیرگذارند. از بین این عوامل، مشارکت تاثیرگذارترین عامل کلیدی در توسعه منطقه است.، ساختار فعالیت، اشتغال، اقتصاد و مهاجرت در رتبه های بعد قرارگرفته اند.