نقش قصص قرآنی در تبیین سنت های اجتماعی بررسی آیه حاکمیت مستضعفان در سوره قصص بر اساس تفسیر المیزان

بخش اعظمی از آیات و معارف قرآن اختصاص به قصص و داستان پیامبران دارد.قصص قرآن یکی از روش‌های اثربخش و کارآمد تربیتی در تبیین وعده‌های الهی و هم‌چنین سنت‌های اجتماعی بوده است. بیان سنن حاکم بر تاریخ یکی از درون‌مایه‌های قصه‌های قرآنی است. یکی از اهداف قصص قرآنی، بیان و معرفی سنت‌های اجتماعی خداوندی بوده است.ازآنجاکه قرآن کتاب هدایت است، عنایت خاصی به تقویت بینش تاریخی مسلمانان داشته است. بینش تاریخی قرآن محصول سه عنصر قصص قرآنی، تکیه‌بر آیه5 سوره قصص بر اساس تفسیر المیزان خواهد بود. پژوهش دریافت که ذات باری‌تعالی از طریق قصص قرآنی و با تاکید بر روش مقایسه‌ای، سعی بر آن داشته تا مسلمانان بر اساس مقایسه شرایط خود با اقوام گذشته خصوصا قوم بنی اسراییل به جنبه‌های مختلف عوامل شکست و پیروزی آن‌ها وقوف یافته و از تجارب تاریخی گذشتگان برای ترسیم زندگی سیاسی،اجتماعی خود بهره‌مند گردند. علامه طباطبایی نخستین مفسر شیعی بود که در تفسیر خود به اهداف و مقاصد سوره‌های قرآن توجه کرد.غرض سوره قصص،بیان وعده جمیل به مومنین است، مومنینی که در مکه قبل از هجرت به مدینه گروه کوچک وعده اندکی بودند که مشرکین و فراعنه قریش ایشان را ضعیف و ناچیز می‌شمردند. علاوه بر آن،غرض سوره قصص، بر اساس روش و شیوه مقایسه‌ای(مقایسه قصه موسی (ع)با مقام رسالت(ص)صورت گرفته است. خدای تعالی در این سوره به ایشان وعده می‌دهد که به زودی بر آنان منت نهاده و پیشوایان مردم قرارشان می‌دهد، و آنان را وارث همین فراعنه می‌کند، و در زمین مکنتشان می‌دهد، و به طاغیان قومشان آنچه را که از آن بیم داشتند نشان می‌دهد. پژوهش نشان داده که آیه5 سوره قصص علاوه بر اینکه سنت الهی مبنی بر حاکمیت صالحان را بیان می‌کند، فرجام و سرنوشت تاریخ را پیروزی ایمان و عمل صالح در تمام زمین بیان می‌نماید. سه جهت‌گیری تفسیری از سوی قرآن‌پژوهان درباره آیه 5 سوره قصص گزارش‌شده است:الف)تنزیل آیه فوق مربوط به قوم بنی‌اسراییل است(نظر مفسران فریقین)
ب)تاویل آیه فوق مربوط به انقلاب مهدی(عج)است(نظر مفسران شیعه)
ج)علامه طباطبایی علاوه بر دو جهت‌گیری فوق،مصداق آیه را وعده الهی به مومنان صدر اسلام دانسته و جری و تطبیق و مصداق آیه را در آینده برای ظهور امام زمان دانسته‌اند.این جهت‌گیری با تاکید بر دوره حیات پیامبر و یاران ایشان اختصاص به نظر علامه طباطبایی دارد.