انگاشت عرفانی «امام زمان» به مثابه «انسان کامل» و بازتاب شاخصه های آن در نقاشی معاصر ایرانی؛ با تاکید بر عنصر نور

مفهوم انسان کامل یا آرمانی، به عنوان مرحله غایی خودسازی یا سلوک معنوی، در بیشتر ادیان و مکاتب فکری مورد توجه بوده و در بسیاری از موارد، با مفهوم ناجی موعود درهم تنیده شده است. در این مفاهیم، شاخصه هایی برای تبلور فیزیکی مفهوم مورد نظر بیان شده است. در هنر نگارگری مذهبی ایرانی، موضوع امام زمان4 بسیار مورد توجه بوده و هنرمندان برجسته، به این موضوع پرداخته اند. در پژوهش حاضر، دوازده نگاره از پنج نقاش و نگارگر مشهور معاصر با موضوع امام زمان4 انتخاب، و با هدف (سنجش وامداری و وابستگی نگاره های امام زمانی با باورداشت های مربوط به آن در مذهب با «محوریت انسان کامل نورانی در دین اسلام») و طرح این پرسش که (نگاره های موضوع امام زمان 4 در عصر معاصر، چه سطح از وابستگی به ادبیات دینی و متون مقدس در منابع دینی دارند؟)، به شیوه توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصل از مطالعات کتابخانه ای گویای آن است که همه موارد مورد بررسی، با شاخصه های اصلی این مفهوم (در دو گزینه موردی «نورانی بودن» و «ظهور ناجی موعود در تاریکی»، انطباق دارند. از این نظر، نگاره های مورد بررسی را صرف نظر از برخی ویژگی ها و نمادهای مذهبی مشخص، می توان آثار هنری برون دینی و در راستای تلاش انسان برای تصور شکل آرمانی خود در سرانجام تاریخ انگاشت.