بسپار به آب روان: پژوهشی درباره طلسم های انداخته شده در زاینده رود

این پژوهش به مطالعه طلسم ها و دعاهایی می پردازد که با خشک شدن زاینده رود بر بستر آن آشکار شدند. در این مقاله تلاش شده است همچون یک باستان شناس با مشاهده، بررسی و مطالعه این بقایای مادی، به ارتباط میان این اشیاء و رفتار و آیین ورای آنها دست یابیم. این داده ها را می توان یگانه بقایای مادی از رفتاری دانست که در ذات خود غیرمادی است و با قصد اجابت یا از بین رفتن دعا یا اثر آن به آب رودخانه سپرده و در آن پنهان شده اند. این یافته ها که بر حسب تصادف و به دلیل بسته شدن آب زاینده رود آشکار شده اند، نماینده رفتاری از برخی ساکنان امروز اصفهان است که آشکارا رخ نمی دهد، تمایل به پنهان کاری دارد و اثر مادی کمی از خود بر جا می گذارد. مقاله پیش رو به داوری این رفتار نمی پردازد، بلکه هدف اصلی بررسی و تحلیل یکی از کنش های انسان معاصر از دریچه مطالعه معدود بقایای مادی برجای مانده از آن است. برای درک بهتر لایه های مختلف این رفتار فرهنگی به بررسی سه عرصه عمومی مسجد، زیارتگاه و گورستان در شهر اصفهان نیز پرداخته شده تا جنبه های مختلف این رفتار در شهر آشکار تر شود. در پایان پس از نگاهی تاریخی به این پدیده، درباره این نوع رویکرد به علوم غریبه در چارچوب زندگی امروز ایرانیان نیز بحث شده است.