الگوها و اصول کالبدی خانه های سنتی کاشان

خانه های سنتی در طول زمان و به صورت تجربی برای رسیدن به کارایی بیشتر، به اصول و الگوهایی دست یافته اند که به صورت پیدا یا پنهان در همه خانه ها تکرار می گردند و موجب می شوند به بهترین شکل با فرهنگ و اقلیم منطقه هماهنگ باشند. برخی از آن ها در محدوده مکانی یا زمانی بزرگ تر و برخی در محدوده کوچک تر استفاده می گردند.هدف از این پژوهش، شناخت و بررسی اصول و الگوهای کالبدی خانه های سنتی شهر کاشان و ارایه مصادیق آن است. نوع پژوهش کاربردی و کیفی است و با روش توصیفی و تحلیلی بر اساس مصداق پژوهی انجام یافته است. داده های این پژوهش از طریق برداشت های میدانی و مراجعه به منابع مکتوب گردآوری شده اند. جامعه بررسی شده، خانه های سنتی کاشان و محدوده مکانی آن، باروی جلالی و بازه زمانی آن، قاجاریه و پهلوی اول است. مورد پژوهی شامل هشت خانه اند که به صورت تصادفی از مجموعه خانه های میراث فرهنگی انتخاب شده اند.یافته های این پژوهش در سه الگوی اصلی از یکدیگر تفکیک شده اند: الگوی ارتباط با پیرامون و شهر؛ الگوی سازماندهی فضایی و شکل گیری؛ الگوی زیستی و عملکردی. این الگوها در مجموع شامل هشت اصل می گردند: هماهنگی با بافت زمینه؛ سادگی بدنه خارجی؛ فضای منفی هسته شکل دهنده؛ انسجام فضای مثبت؛ سازمان فضایی ترتیبی و مفصلی؛ محرمیت؛ تنوع فضای عملکردی؛ جبهه های متعدد برای فعالیت های مختلف. نتایج این پژوهش بیانگر نحوه شکل گیری خانه ها بر اساس الگوها و اصول ذکرشده اند که از حیاط شروع می شوند و تا ارتباط با شهر به صورت رفت وبرگشت تکامل پیدا می کنند. این تحقیق می تواند با تبیین این اصول زمینه را برای شناخت سایر اصول و الگوهای شکل دهنده خانه های سنتی هموار سازد.