راهبردهایی جهت بهبود سرمایه اجتماعی در ایران: رویکردی آینده پژوهانه با کاربست روش تحلیل لایه ای علت ها

با افزایش پیچیدگی و عدم قطعیت در روندهای گوناگون جوامع انسانی، پیش بینی آینده از طریق تعمیم روندهای گذشته فرآیندی غیرمنطقی و تقریبا غیرممکن به نظر می رسد. ازاین رو آینده پژوها به جای شناخت یک حالت از آینده به مطالعه آینده های بدیل روی می آورند و با ارایه راهبردهایی آینده محور در جهت ساخت آینده اقدام می کنند. هدف پژوهش حاضر تبیین و دسته بندی راهبردهای ارتقای سرمایه اجتماعی در چهار لایه لیتانی، اجتماعی، گفتمان و استعاره مبتنی بر روش تحلیل لایه ای علت ها است. با یک نوآوری در این روش، می توان با شناسایی عوامل ریشه ای یک پدیده در چهار لایه، از حال به آینده حرکت کرد و پس از شناسایی و تبیین عوامل موثر بر آینده یک پدیده، به تدوین راهبردهایی برای اقدام در زمان حال پرداخت و از آینده به حال حرکت کرد. لذا، پس از مرور ادبیات پژوهشی و با تشکیل پنل خبرگان در چهار مرحله با حضور 14 نفر به صورت آنلاین، علل اصلی کاهش سرمایه اجتماعی در چهار لایه شناسایی شده و سپس، 8 راهبرد در سطح نمادها و استعاره ها، 13 راهبرد در سطح باورها و گفتمان ها، 27 راهبرد در سطح ساختارها و 31 راهبرد در سطح لیتانی ارایه شدند تا بتوان با کاربست این راهبردها در راستای افزایش سرمایه اجتماعی سیاست های لازم را تدوین و عملی نمود.